بافت شناسی در آزمون علوم پایه پزشکی

مطلب زیر در مورد درس بافت شناسی علوم پایه پزشکی و بودجه بندی این درس در آزمون علوم پایه پزشکی می باشد.  

 درس بافت شناسی علوم پایه پزشکی

تجربه ثابت کرده است که سوالات بافت شناسی علوم پایه پزشکی یکی از سخت ترین دروس آزمون علوم پایه پزشکی است و معمولا حدود 30 سوال را به خود اختصاص می دهد. درس بافت شناسی علوم پایه پزشکی دارای ضریب 2 در آزمون علوم پایه می باشد و معمولا داوطلبان در کنار دروسی با ضریب بالا مانند آناتومی و فیزیولوژی توجه ویژه ای به این درس می نمایند.

مباحث بافت شناسی علوم پایه پزشکی:

بافت شناسی علوم پایه پزشکی به مطالب متعددی تقسیم می شود. هر بافت مجموعه ای از سلول های تکمیل یافته می باشد که یک کار معینی را انجام میدهند بافتهای بدن به چهار دسته اصلی 1- پوششی 2-پیوندی 3-عضلانی 4-عصبی تقسیم می شوند. بافت های غضروفی-استخوانی-خونی بافت های پیوندی تکیل یافته به حساب می آید. بافت پوششی در بافت شناسی علوم پایه پزشکی: بافت پوششی بیرونی‌ترین و درونی‌ترین سطح هر اندام راپوشش میدهد. مانند آندوتلیوم پوشش درونی رگ های خونی  یا مزوتلیوم  مثل (پوشش سطح بیرونی قلب ، شش و دستگاه گوارش.)  این نوع بافت ممکن است از اکتودرم ، مزودرم و یا آندودرم تولید شود. برای مثال پوشش پوست  اکتودرمی است ولی پوشش رگهای خونی مزودرمی است. بافت پوششی اندام ممکن است دارای برجستگی ، چین خوردگی ، و یا پرز باشد. بافتهای پوششی در بدن وظایف متعددی دارند بافت پوششی بر روی بخش غیر سلولی قرار میگیرد که باعث ارتباط پوشش اندام با بافتهای زیرین می‌شود این قسمت غشای پایه نام دارد که در اغلب اندامها دیده می‌شود. ساختار انواع بافت های پوششی: بافت های پوششی به دو شکل در بدن وجود دارند:

• تک لایه ای
• مطبق (چند لایه ای)

  بافت پوششی ساده: این نوع بافت فقط دارای یک لایه سلولی است که برروی غشاء پایه قرار گرفته است این بافت به سه نوع تقسیم میشود

• بافت پوششی ساده مکعبی
• بافت پوششی ساده استوانه ای
• بافت پوششی سنگفرشی

  وظایف بافت پوششی:

• پوشاندن و مفروش کردن سطوح مختلف بدن
• جذب مواد (مثلا در روده‌ها)
• ترشح مواد (در غدد)
• حس
• محافظت
• تبادل گازهای تنفسی (در اتاقک‌های هوایی شش‌ها)

  بافت پیوندی در بافت شناسی علوم پایه پزشکی: این نوع بافت دارای سلول و ماده زمینه‌ای با ویژگیهای بخصوصی است و قادر به انجام کارهایی است که با اسم آن متناسب است. این نوع بافت ، ارتباط بین بافتها را برقرار می‌سازد.ضمن اینکه به دلیل وجود سلولهایی مانند هیستوسیت ، پلاسموسیت ، ماست سل و انواع سلول های خونی  قادر به حفاظت و نگهداری بدن نیز است. در ضمن سلولهایی نظیر فیبروبلاست و مزانشیم هستند که در مواقع لزوم کار ترمیم را انجام می‌دهند.    انواع بافت پیوندی: خون ، غضروف و استخوان هر سه خود نوعی بافت پیوندی هستند هر چند که خون ، سیال غضروف نیمه جامد و استخوان  از شکل سخت است. کار خون دفاع و تغذیه اندامها و اکسیژن رسانی است و کم بودن یا زیاد بودن آن باعث ایجاد بیماری می‌شود. با وجود اینکه گویچه‌های خون در هر لحظه از بین می‌روند ولی بخشهایی در بدن وجود دارند که اعمال خونسازی را انجام می‌دهند کلیه اعمال خون سازی با تغییر سلول مادر یعنی هموسیتوبلاست انجام می‌گیرد. غضروف بافتی قابل ترمیم است وممکن است نرم ، مثل غضروف شفاف قابل انعطاف  وغضروف ارتجاعی و سخت مانند غضروف رشته‌ای باشد. استخوان یکی از سخت‌ترین انواع بافت پیوندی است. سختی آن بیشتر به یک ماده پلاستیکی شباهت دارد. زیرا کاهش کلسیم آن را نرم می‌کند و کاتیونهایی نظیر سرب ، استرانسیم و رادیم جانشین کلسیم می‌شوند و سختی استخوان را از بین می‌برند. استخوان نظیر دیگر بافتهای پیوندی ، شامل ماده زمینه‌ای و سلولهای بافت استخوانی است. ماده زمینه‌ای به دو صورت بی‌شکل و شکل‌دار وجود دارد.  

شرایط شرکت در آزمون علوم پایه پزشکی

  بافت ماهیچه‌ای در بافت شناسی علوم پایه پزشکی: بافت ماهیچه ای به سه دسته تقسیم میشود.

• بافت ماهیچه ای صاف
• بافت ماهیچه ای مخطط
• بافت ماهیچه ای قلب

ماهیچه صاف دوکی شکل است و فیلامنتهای آن اکتین ، میوزین و دسمین هستند. علاوه بر تفاوتهایی که در ترکیب شیمیایی فیلامنتها وجود دارد طرز قرار گرفتن فیلامنتها متفاوت است. ماهیچه صاف از نظر عملکرد غیر ارادی است و فعالیت آن را عوامل خارجی کنترل می‌کنند در حالی که عملکرد ماهیچه مخطط ارادی و قابل کنترل است. هر ماهیچه از چند رشته یا فیبر ساخته شده است که واحد ساختاری ماهیچه‌ها نسبتا شبیه به سلولها در بافتهای دیگر بدن است. هر فیبر ، علاوه بر ویژگیهای سلول بدن ، فیبریل نیز دارد. فیبریلها از فیلامنتها ساخته شده‌اند. ماهیچه قلب تشابه بسیار با ماهیچه مخطط دارد، تفاوتهایی نیز در ساختار آن مشاهده شده است برای مثال سارکولم در دو ماهیچه با یکدیگر تفاوت دارند و به جای تریاد در ماهیچه مخطط ، دیاد در ماهیچه قلب وجود دارد.   بافت عصبی در بافت شناسی علوم پایه پزشکی: منشا بافت عصبی اکتودرم است و سلولهایی به نام نوروبلاست آن را می‌سازند. واحد ساختاری بافت عصبی نورون است که تحریکات را به تنهایی از راه سیناپس با نورونهای دیگر هدایت می‌کند انواع نورون وجود دارد و چهار نوع نورون یک قطبی ، دو قطبی ، چند قطبی و نورون پورکنژ در بدن وجود دارد. از تنه نورون زوایدی به نام دندریت و اکسون خارج می‌شوند که بر روی آنها غلافهای میلین و شوان قرار دارند. چهار نوع رشته عصبی در بدن یافت می‌شود و همچنین بر حسب طول آکسون دو نوع رشته عصبی وجود دارد. سیناپسها نیز انواع مختلف دارند برخی آکسوسوماتیک و بعضی آکسودندریتیک هستند. بافت عصبی نیز دارای بافتهای پشتیبان است که منشا آنها در اعصاب مرکزی از لوله عصبی ودر اعصاب محیطی از هلال عصبی است. نوروگلیها یا بافتهای پشتیبان از طریق عمل تبادل مواد ، ماکروفاژ و تصفیه بافت عصبی را حفظ و نگهداری می‌کنند  

بودجه بندی مباحث بافت شناسی علوم پایه پزشکی :

    منابع: بافت شناسی پایه جان کوئیرا