نحوه نگارش و تدوین پایان نامه و مقاله های علمی

نحوه نگارش پایان نامه یکی از مواردی است که دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری زیاد با آن سروکار دارند و اطلاع از نحوه نگارش آن می تواند موجب صرفه جویی در زمان دانشجویان و جلوگیری از دوباره کاری شود. هر چند نحوه نگارش پایان نامه توسط هر دانشگاه می تواند متفاوت باشد اما اطلاع از فرایند کلی آن می تواند بسیار کمک کننده باشد.

فرایند نگارش پایان نامه و رساله

یکی از مهمترین مواردی که در بخش تحصیلات تکمیلی در رشته های مختلف وجود دارد نگارش پایان نامه و مقاله می باشد که معمولا در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری انجام می گیرد. در فرایند نگارش پایان نامه و مقاله چندین مقوله مورد توجه قرار می گیرد که شامل انتخاب موضوع پژوهش، تدوین و نگارش پرپوزال، بررسی و مرور تاریخچه پژوهش، گردآوری و تحلیل دقیق آنها، ارائه نتایج و یافته ها و همچنین تفسیر آنها و در نهایت نگارش اصولی و صحیح پایان نامه و مقاله می باشد. اکنون به صورت جداگانه هر یک از موارد فوق را مورد ارزیابی قرار می دهیم.

انتخاب موضوع پژوهش در پایان نامه و مقاله

یکی از مواردی که معمولا دانشجویان را در ابتدای امر دچار سردرگمی می کند انتخاب موضوع مناسب می باشد. تمام دانشجویان با سوال چه موضوعی رو انتخاب کنم در ابتدای کار مواجه می شوند. برای انتخاب موضوع مناسب بایستی به چند نکته توجه داشت که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• علایق پژوهشی اساتید راهنمای شما چیست؟

• در حال حاضر موضوع مورد علاقه در رشته شما در سراسر دنیا چیست و رشته شما بیشتر به چه سمت و سویی حرکت می کند؟

• آیا امکانات مورد نیاز را برای انجام موضوع انتخابی در داخل کشور در اختیار دارید؟

• برآورد هزینه انجام این پروژه چقدر است و آیا منابع تامین این هزینه ها در دانشگاه شما وجود دارد؟

• زمان مورد نیاز برای انجام پروژه انتخابی از سوی شما چقدر است و آیا در زمانی که دانشگاه برای شما برای دفاع از رساله خود داده است این پروژه قابل انجام است؟

تمامی موارد فوق بایستی در انجام یک پایان نامه مورد توجه قرار بگیرد زیرا عدم رعایت هر یک از موارد فوق می تواند دانشجویان را در طول انجام پروژه با مشکلات زیادی روبه­رو کند.

برای اطلاع از زمینه های پژوهشی مختلف در دانشگاههای مختلف دنیا دانشجویان می توانند از منابع اینترنتی پایان نامه و مقاله مناسبی بهره مند شوند. این منابع شامل جستجو در پایگاه های مقالات و اختراعات مانند گوگل اسکولار به نشانی www.scholar.google.com و یا استفاده از آدرس اینترنتی پایگاه ثبت اختراعات به نشانی https://www.google.com/?tbm=pts می باشد. همچنین داوطلبان می توانند برای اطلاع از پایان نامه های دانشجویان در نقاط مختلف دنیا از آدرس اینترنتی به نشانی http://www.openthesis.org/ استفاده نمایند. دانشجویان می توانند برای دسترسی به پایان نامه های داخل کشور نیز با مراجعه به وبسایت دانشگاه مورد نظر از نحوه دسترسی به پایان نامه های آن دانشگاه مطلع شوند.

توجه داشته باشید که انتخاب موضوع با توجه به خواندن منابع فراوان و همچنین توصیه های اساتید راهنما خواهد بود.

تدوین و نگارش پروپوزال

مرحله بعدی در فرایند پایان نامه، نگارش پروپوزال می باشد. پروپوزال معمولا بین 10 تا 15 صفحه است که بر اساس فرمت نگارش هر دانشگاه و همچنین قطع تحصیلی این میزان متفاوت خواهد بود. در نگارش پروپوزال توجه به نکاتی مانند فرضیه های اولیه، روش تحقیق مورد استفاده و هدف از انجام پژوهش ضروری است. در پروپوزال تخمین ها و برآوردهای اولیه از تجهیزات مورد نیاز، زمان و هزینه انجام پروژه نیز مورد ارزیابی قرار می گیرد تا اینکه اساتید راهنما و دانشگاه در جریان کامل پروژه و همچنین امکانات مورد نیاز قرار بگیرند.

نکات مربوط به پیشینه تحقیق

مسلما یکی از مواردی که به یافتن ایده های مناسب در طول پروژه تحقیقاتی شما کمک می نماید، مطالعه دقیق پیشینه تحقیقاتی است که در حوزه علمی مورد نظر شما انجام شده است. با مطالعه دقیق سوابق پژوهشی در موضوع انتخابی خود می توانید از این موضوع مطلع شوید که چه موضوعاتی تا کنون انجام شده است و چه راهکارهایی در آینده می تواند به پیشرفت در آن حوزه کمک نماید. همچنین با اطلاع از پیشینه تحقیق می توانید به نوآوری داشتن یا نداشتن موضوع خود آگاه شوید. زیرا موضوع انتخابی شما بایستی دارای نوآوری بوده تا بتوانید بعد از انجام پایان نامه مقالات تاثیرگذاری را از آن استخراج نمایید.

گردآوری و تحلیل داده ها

در این مرحله شما بایستی پس از انجام پیشینه تحقیق خود شروع به گردآوری یافته های خود در پایان نامه و مقاله شوید. این یافته ها می توانند حاصل مراحل آزمایشگاهی و یا پرسشنامه و تحقیق باشند. شما می بایست بر طبق مراحلی که در پروپوزال خود مشخص نموده اید داده ها و نتایج خود را جمع آوری نمایید تا بتوانید با تفسیر این نتایج به هدف خود از پژوهش نزدیک شوید. یعنی به نحوی نحوه استعلام موضوع پایان نامه بسیار مهم است.

تفسیر نتایج و نتیجه گیری

در این مرحه که بسیار مهم می باشد نتایج آزمایشات و یا تحقیقات خود را مورد تفسیر قرار دهید و نتایج خود را با نتایج پژوهش های مشابه مقایسه نمایید. این مقایسه به شما این امکان را می دهد که داوران پایان نامه خود را مجاب نمایید که این پژوهش دارای ارزش های افزوره زیادی بوده است و توانسته است قسمت جدیدی را به این حوزه اضافه نماید.

نگارش پایان نامه

در نگارش پایان نامه بایستی نکات زیادی را رعایت نمایید. نحوه نگارش شما در ماندگاری اثر شما تاثیر بسیار زیادی را خواهد داشت. در اولین مرحله از نگارش پایان نامه بایستی فرمت نگارش پایان نامه را از دانشگاه خود دریافت نمایید. در این فرمت شما می توانید با ساختار پایان نامه آشنا شوید و نحوه صفحه بندی، فونت نگارش و فرمت جداول و شکل ها را ببینید. در نوشتن پایان نامه به موارد زیر توجه داشته باشید:

• مطابقت عنوان پایان نامه با عنوان مصوب در پروپوزال

• رعایت اصول چکیده نویسی فارسی و انگلیسی

• سلیس بودن و روان بودن متن و رعایت نکات مربوط به نگارش زبان فارسی مانند در نظر گرفتن نیم فاصله ها

• انسجام در ساختار متن و یک دست بودن آن

• رغایت اصول رفرنس دهی بر اساس فرمت رفرنس های مورد قبول دانشگاه

• ارائه پیشنهادها در پایان نامه

• ارائه پیوست های لازم

تمامی دانشجویان گرامی می توانند برای مشاوره در زمینه انجام صحیح پایان نامه خود فرم زیر را تکمیل نمایند و با مشاوران مرکز آکادمی آریانا در جهت انجام دقیق و اصولی پایان نامه خود مشورت نمایند.