استعداد یابی تحصیلی

استعداد یابی تحصیلی یک مسله مهم برای ادامه تحصیل به خصوص در  انتخاب رشته پایه نهم و  شناخت آینده تحصیلی رشته ها در فرایند انتخاب رشته کنکور  میباشد. هماهنگی و تطابق شغل فرد با مهارت، شخصیت و استعداد ‌هایش فرد را به موفقیت نزدیک تر میکند. افراد برای شناخت بهتر استعداد های تحصیلی خود و انتخاب مسیر درست زندگی و آینده میتوانند از انواع تست های استعداد یابی استفاده کنند که در ادامه به انها میپردازیم.

استعداد یابی تحصیلی

استعداد یابی یعنی شناخت توانایی ها و استعدادهای نهفته فردی که از آن بی خبر هستیم . استعداد توانایی ارثی در درون هر فردی است که به صورت ژنتیکی از بدو تولد با ما است. اما شناخت این استعداد ها بسیار مهم است. اما مهم تر از همه شناخت این استعداد هاست که بر هر فردی واجب است که توانایی های ذاتی که خداوند به او هدیه داده است را بشناسد و در جهت تقویت آن ها قدم بر دارد .

استعداد یابی تحصیلی یعنی که دانش آموزان برای چه رشته و چه مشاغلی در آینده مناسب هستند .اهمیت استعداد یابی تحصیلی در این است که نوجوانان می توانند با توانایی های خود آشنا بشوند و بتوانند مسیر بهتری را برای آینده خود انتخاب کنند .

استعداد یابی تحصیلی دانش آموزان با این هدف است که بتوانند بر اساس استعداد های پنهان و نهفته مسیر خود را به درستی انتخاب کنند . شناخت توانایی ها و استعداد ها ، مشکلات عدم علاقه به رشته تحصیلی و بیکاری را حل می کند.

استعداد یابی تحصیلی در چه سنی انجام میشود؟

درباره سن مناسب استعداد یابی تحصیلی کودکان و نوجوانان نظرات متفاوتی وجود دارد. استعداد یابی از سنین کودکی مطرح است و معمولا از 5 سالگی تا 50 سالگی برای سنجش استعداد ، تست های روانشناسی مختلفی وجود دارد اما برای استعداد یابی تحصیلی بهترین سن در 14 سالگی و در سال تحصیلی نهم اتفاق می افتد که انتخاب رشته نهم که مقدمه ای برای انتخاب رشته کنکور و انتخاب رشته تحصیلی و شغل آینده است تاثیر می گذارد .

انواع تست ‌های استعداد یابی تحصیلی

هدف از استعداد‌یابی و ایجاد آزمون ‌های استعداد ‌یابی کمک به افراد برای شناسایی استعداد و مهارتی است که فرد را در مسیری درست در زندگی قرار دهد و با صرف کمترین زمان و هزینه بهترین عملکرد و نتیجه را از کارهایش بگیرد.

هماهنگی و تطابق شغل فرد با مهارت، شخصیت و توانمندی‌هایش او را به موفقیت نزدیک ‌تر خواهد کرد و رضایت از زندگی را برای او به ارمغان خواهد آورد؛ بنابراین، هر کسی دوست دارد که شناخت کافی از استعدادها و توانمندی‌های ذاتی خود داشته باشد تا بر اساس آن‌ها مسیر درست را شناسایی کند و سریع‌تر وارد جاده‌ی پیشرفت شود. این موضوع به‌خصوص برای جوانان که آماده‌ی ورود به دانشگاه هستند از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوانند رشته تحصیلی مناسب با شخصیت خود را انتخاب کنند.

برای شناخت استعدادهای خود راهکارهای بسیاری وجود دارد. یکی از این راه ها استفاده از تست‌ های استعداد یابی است.

هدف از استعداد یابی تحصیلی و تست های استعداد یابی کمک به افراد برای شناسایی استعداد و مهارتی است که فرد را در مسیری درست در زندگی قرار دهد و با صرف کمترین زمان و هزینه بهترین عملکرد و نتیجه را از کارهایش بگیرد. امروزه استفاده از شیوه‌ های روان ‌شناختی و تست‌ های استعداد یابی رونق یافته است که در ادامه به چند مورد از آنها میپردازیم:

تست هوش چندگانه گاردنر

گاردنر در کتاب قاب‌های ذهنی خود برای اولین بار نظریه‌اش را مطرح کرد. بر اساس نظریه‌ی او، انسان‌ها دارای انواع مختلفی از هوش هستند. او در نظریه‌ی خود ابتدا هفت نوع هوش را معرفی نمود اما  با انجام مطالعات و بررسی ‌های فراوان دو هوش طبیعت ‌گرایی و وجود شناسی را نیز به لیست نظریه‌ی خود اضافه کرد. به نظر گاردنر برای تشخیص مهارت و استعداد و قابلیت‌های یک فرد نباید تنها به ضریب هوشی او تمرکز کرد بلکه انسان‌ها دارای هوش‌های مختلف مانند:

• هوش بدنی- جنبشی
• هوش بین فردی
• هوش کلامی –زبانی
• هوش منطقی-ریاضی
• هوش درون فردی
• هوش فضایی
• هوش موسیقایی

این نظریه بیانگر این نکته است که همه‌ی افراد دارای این هوش‌ها هستند، فقط میزان و درصد هرکدام از آن‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت و متغیر است و همین امر باعث تفاوت توانمندی‌های هر شخص می‌شود. در دنیا بسیاری از مراکز علمی و مدارس از این نظریه برای تدریس و تربیت دانش ‌آموزان خود استفاده می‌کنند و اثرات مثبت آن غیر قابل ‌انکار است. تست مربوط به نظریه هوش گاردنر نیز سعی در آشکار کردن توانمندی و استعداد های ما در هرکدام از این بخش‌ها را دارد که با انجام این تست و پاسخ به سوالات آزمون آن به مهارت و توانمندی‌ها و شغل‌های مرتبط با این توانمندی‌ها خواهیم رسید.

تست تیپ شخصیتی  mbti

افراد دارای شخصیت، مهارت، نیازها، علایق و خواسته‌های متفاوتی با هم هستند و این تفاوت‌ها باعث می‌شود هر انسانی به سمت علایق و خواسته‌های خاص خود کشیده شود. متخصصان و شخصیت ‌شناسان در زمینه‌ی شغلی و تحصیلی به این نتیجه رسیده‌اند که بعضی از افراد در انجام دادن بعضی کارها نسبت به بقیه بهتر و کارآمدتر عمل می‌کنند.

این نکته اهمیت این مطلب را به‌خوبی نشان می‌دهد که اگر شغل افراد متناسب با توانمندی‌ها و شخصیت او باشد، فرد در انجام آن موفق‌ تر خواهد بود. این امر باعث شده تا بسیاری از شرکت‌های معتبر از تست‌های شخصیت ‌شناسی برای استخدام کارمندان خود استفاده کنند.

تست شخصیتی mbti با استفاده از الگوی 16 تیپی شخصیت، ابتدا تیپ شخصیتی فرد را مشخص کرده و سپس مشاغل متناسب با شخصیت او را معرفی می‌کند. این آزمون از معروف‌ترین و پرکاربردترین آزمون‌های روانشناسی و شناخت شخصیت است.

تست تمایلات شغلی هالند

دکتر هالند معتقد بود شغل هر شخص رابطه‌ی مستقیمی با تمایلات فردی و شخصیت او دارد. تست و آزمونی که هالند آن را بنا نهاد، افراد را به دسته‌های مختلفی ازنظر گرایش به مشاغل و محیط‌های کاری تقسیم می‌کند.

این تست یکی از محبوب‌ترین و معروف‌ترین تست‌های شخصیت‌شناسی افراد برای انتخاب شغل و رشته‌ی تحصیلی است که امروزه در دنیا و حتی ایران برای تشخیص تمایلات فردی به شغل‌ها از آن استفاده می‌شود.

درواقع این تست با هدف‌ گذاری صحیح، میزان بهره ‌وری و رضایت شغلی و تحصیلی فرد را افزایش می‌دهد. تست هالند شما را با ۶ تیپ مختلف روبرو می‌کند که معمولاً هر شخص مخلوطی از چند تیپ مختلف می‌تواند باشد، فقط میزان درصد هر تیپ با تیپ دیگر متفاوت است و درصد بالاتر نشان‌ دهنده‌ی غالب بودن آن تیپ بر دیگری است. شش تیپ شغلی هالند شامل تیپ واقع‌گرا، تیپ جستجوگر، تیپ هنری، تیپ اجتماعی، تیپ شجاع و تیپ قراردادی هستند.

تست استعداد یابی جانسون اوکانر

جانسون اوکانر از پیشگامان بحث استعداد یابی قرن پیش است. او با دعوت شرکت جنرال الکتریک وارد بحث استعداد یابی کارمندان این شرکت شد. بر طبق نظریات او هر کارمندی دارای مهارت‌های خاص است که می‌تواند با صرف انرژی و زمان کمتری نسبت به بقیه ‌ی کارمندان آن را انجام دهد.

درواقع اشخاص متناسب با مهارت و استعدادشان باید در بخش مربوط به خود کار کنند تا نتایج بهتری بگیرند. این بحث بعدها به نظریه‌ی کاملی از اوکانر تبدیل شد که می‌گفت هر شخص توانمندی و مهارت خاصی در انجام بعضی کارها، هم در حیطه ‌ی شغلی و تحصیلی و هم زندگی دارد و باید او را در مسیر درستی قرار داد تا شاهد موفقیت وی بود.

استعداد ایده ‌پردازی، تجسم فضایی، استقرا، استعداد سریع خواندن، استدلال و تحلیل، کار با اعداد، استعداد سیلوگرام، حافظه‌ی طراحی، تفکیک و تشخیص رنگ‌ها، استعداد کار با انگشتان و نگاه به جلو، استعداد موسیقی و تشخیص صدا از فاکتورهای شخصیت ‌شناسی به سبک اوکانر است.

تست هوش هیجانی

تست EQ یا هوش هیجانی به شکلی طراحی شده است که با استفاده از آن، میزان هوش هیجانی و عاطفی افراد مورد سنجش قرار می‌گیرد. هوش هیجانی درواقع یک نوع مهارت اجتماعی برای مدیریت عواطف و احساسات خود، ایجاد همدلی و صمیمت و بهبود روابط میان افراد است.

بسیاری از ویژگی‌های رفتاری ما نظیر کنترل خشم، شادمانی، خوش‌بینی، حل مسئله، انعطاف‌پذیری و... تحت تأثیر EQ ما قرار دارد. با تفسیر تست هوش هیجانی می‌توان به نقاط قوت و ضعف  مؤلفه‌های موجود در این تست پی برد و راهکارهایی برای قوت بخشیدن به نکات مثبت و کنترل نکات منفی موجود ارائه کرد.

این امر می ‌تواند به بهبود روابط میان فردی و افزایش موفقیت در انجام کارهای روزمره، تحصیل و زندگی منجر شده و فرد را به موفقیت سوق دهد.

این تست شامل چهار مولفه ‌ی: خود، دیگران، آگاهی و اقدام است.

پس نتیجه می‌گیریم که هدف از تقویت هوش هیجانی (عاطفی)، آگاهی از احساسات و تربیت آن‌ها برای غلبه بر موانع زندگی است.

ارتباط استعداد یابی تحصیلی با شخصیت شناسی

خود آگاهی و شناخت فرد از خود باعث می شود تا فرد بهتر از توانمندی های خود آگاه شود این اگاهی کمک می کند تا فرد با تست های مختلفی که وجود دارد بهترین تصمیم را در کد رشته خود بگیرد. تست های شخصیت شناسی باعث می شود تا فرد با پاسخ دادن به یه سری سوال ها، خودشناسی بیش تری پیدا کنند و آگاه باشند که غیر از تلاش و مطالعه و برنامه ریزی، چه عواملی در وجود و شخصیت آن ها هست که به پیشرفتشان کمک می کند. یکی دیگه از مزیت های تست استعدادیابی برای نوجوانان ، کمک به شناخت این نکته هست که این عوامل درونی، بیشتر در پیشرفت در کدام رشته ها و زمینه ها به آنها کمک می کند.

دلایل اهمیت استعداد یابی تحصیلی

مشخص شدن توانایی درونی کودک

کودکان استعداد های مختلفی دارند. هر توانمندی و استعداد زمینه ساز موفقیت متفاوتی است. برای رسیدن به موفقیت باید استعداد را شناخت تا بتوان موفق شد. استعداد یابی نقش مهمی در آینده زندگی محصلان دارد به گونه ای که تا قبل از اینکه انها اقدام به به انتخاب نادرستی بکنند پیش از اینکه توان خود را در آن بیابند حتما از استعدادهای خود شناخت داشته باشند. مسیر درست در پی شناسایی توانمندی درست است.

شناسایی نقاط ضعف و قدرت

با استفاده از استعداد یابی تحصیلی حتی مشخص می شود که چرا کودک در برخی از دروس دارای نقاط ضعف بوده یا اینکه در برخی از زمینه ها کاملا توانمند عمل کرده است. با استفاده از شناخت نقاط ضعف و قدرت مشاور به محصل کمک می کند تا او نقاط قوت خود را بیشتر کند و نقاط ضعف خود را بر طرف نمایید. نقاط ضعف در کودک لزوما نشان از ناتوانی کودک شما در آن زمینه نیست اما وجود مشاور میتواند کاملا در این زمینه موثر عمل کند .

انتخاب رشته درست

یکی از مواردی که در ادامه روند تحصیل شما میتواند تاثیر گذار باشد انتخاب رشته درست است. انتخاب رشته در آینده شغلی هرکسی میتواند موثر باشد. شما زمانی رشته درست را در تحصیل انتخاب می کنید که از توانمندی های خود آگاه باشید. رشته تحصیلی متناسب با توانمندی افراد باعث میشود تا افراد درسی را میخوانند به خوبی فرا گیرند و از تحصیل در آن رشته نا امید نشوند، بلکه حتی پیشرفت مناسبی در آن داشته باشند.

آینده شغلی موفق

برخی از شغل ها هستند که وابسته به تحصیلات دانشگاهی  ومدرک آن هستند.

رشته های مختلف تحصیلی میتوانند آینده خوبی را برای شما رقم بزنند به شرطی که شما توانمندی های خود را در زمان تحصیل به خوبی بشناسید و بر اساس ان روند تحصیل خود را ادامه دهید. توانمندی باعث می شود شما موفق تر از کسانی که در کاری توان و استعداد کافی ندارند عمل کنید.