بازار کار رشته مهندسی هوافضا که تمرکز اصلی آن بر طراحی هواپیما و فضاپیما و تمامی وسایل پرنده است، در عصر حاضر به یکی از پول ساز ترین مشاغل تبدیل شده است. بنابریان افراد برای ورود به بازار کار رشته مهندسی هوافضا باید از یک سری مهارت های لازم این رشته برخوردار باشند.
آشنایی با رشته مهندسی هوافضا
یکی از رشته های جذاب گروه مهندسی، مهندسی هوافضا است. عمر رشته مهندسی هوافضا به اواخر قرن نوزدهم میلادی و اوایل سده بیستم باز می گردد.
رشته مهندسی هوافضا از گذشته تا به امروز یکی از رشته های پرطرفدار گروه ریاضی بوده و جز لیست انتخاب رشته کنکور ریاضی بعضی از داوطلبان است. مهندسان هوانوردی طراحی ، توسعه ، تولید ، نگهداری و اصلاح هواپیماهای نظامی و غیرنظامی ، اجزای هوانوردی و سیستم های مرتبط را انجام می دهند.
مهندسان هوانوردی از دانش فنی خود برای ارتقای ایمنی پرواز و بهره وری سوخت ، کاهش هزینه ها و پرداختن به تاثیرات زیست محیطی سفرهای هوایی استفاده می کنند. آنها همچنین با هواپیماهایی که در فضا فعالیت می کنند مانند روبات ها و ماهواره ها کار می کنند.
هدف این رشته فراهم کردن شرایطی است که دانش آموخته آن بتواند در زمینه طراحی، ساخت و آزمایش صنایع هوافضایی فعالیت کند. مهندسی هوافضا علمی بین رشتهای است که در آن بسیاری از شاخههای علوم از جمله متالوژی، کامپیوتر، مکانیک و الکترونیک مورد استفاده قرار میگیرند.
دانشجویان رشته مهندسی هوافضا می آموزند تا در طراحی و ساخت وسایل پرنده از فناوری ها و تکنولوژی های جدید نظیر رایانه ها و نرم افزارهای طراحی رایانه ای، روبات ها، لیزر و تکنولوژی های نوری، و ... در هوانوردی، سیستم های دفاعی، و اکتشافات فضایی استفاده کنند.
آینده شغلی رشته مهندسی هوافضا
شغل های رشته هوافضا دارای تنوع فراوانی است و فارغ التحصیلان می توانند در موسسات یا مراکز خصوصی و دولتی مشغول به کار شوند. البته بسته به مدرک و گرایش تحصیلی نوع مشاغل متفاوت خواهد بود و به طبع هر چه تخصص بالاتر باشد، حرفه های پیشنهادی نیز پیچیده تر خواهد بود.
مهم ترین سازمان هایی داخل کشور که فارغ التحصیلان این رشته می توانند در آن ها جذب کار شوند، عبارتند از سازمان صنایع هوایی، شرکت صنایع هواپیمایی ، شرکت پنها، صنایع هوایی قدس، و … .
فعالیت فارغ التحصیلان این رشته غالبا به حوزه هایی مانند طراحی هواپیما، وسایل پرنده، سازه های اتومبیل و کشتی، توربین های گاز، و یا بخش و تحقیق و توسعه چنین شرکت هایی مربوط می شود.
افراد از کدام رشته های تحصیلی میتوانند وارد بازار کار رشته مهندسی هوافضا شوند؟
رشته مهندسی هوافضا یکی از رشته های گروه آزمایشی ریاضی – فیزیک است و در تعداد محدودی از دانشگاه های کشور وجود دارد. هدف اصلی صنعت هوافضا طراحی و ساخت وسایل پرنده اعم از هواپیما و فضا پیما است و علت ایجاد رشته مهندسی هوافضا تربیت متخصصان و مهندسانی است که بتوانند با تکیه بر مهارت های شان، به طراحی، ساخت، هدایت، ناوبری و مراقبت، تجهیز و ارتباطات، و آزمایش هواپیما و فضاپیما بپردازند.
رشته مهندسی هوافضا مناسب چه کسانی است؟
رشته مهندسی هوافضا رشته بسیار جذاب است و کسانی که به مهندسی هوافضا و پرواز علاقه دارند، می توانند در این رشته موفق شوند. علاوه بر این آشنایی با کامپیوتر و نرم افزارهای کامپیوتری و تسلط به زبان انگلیسی فرصت های شغلی بهتری را در اختیار مهندسان هوافضا قرار می دهد.
مهم ترین نرم افزارهای رشته مهندسی هوافضا شامل Catia، Fluent، XFLR5، و ... می شوند. دانشجویان رشته مهندسی هوافضا باید به روز و از پیشرفت های جهان در زمینه هوا مطلع باشند. همچنین دانش فنی در زمینه ساخت وسایل پرنده و توانایی حل مسائل ریاضی و محاسبات داشته باشند.
گرایش ها و زیرشاخه های رشته مهندسی هوافضا
رشته مهندسی هوافضا از رشته های مجموعه مهندسی هوافضا می باشد که در 6 گرایش در دانشگاه های سراسری و آزاد ارائه شده است:
جلوبرندگی
در گرایش جلوبرندگی رشته مهندسی هوافضا به مطالعه و بررسی سیستم های جلوبرندگی پرداخته می شود. سیستم های جلو برندگی شامل موتورهای پیستونی، توربین، راکت و … می باشد.
دینامیک پرواز و کنترل
در گرایش دینامیک پرواز و کنترل به مطالعه و بررسی رفتارها و حرکات اجسام پرنده پرداخته می شود. گرایش دینامیک پرواز و کنترل به گرایش های کنترلی مکانیک شباهت دارد.
سازه های هوایی
مطالعه و بررسی سازه های هوایی اجسام پرنده در گرایش سازه های هوایی در اهداف اصلی این گرایش می باشد. طراحی سازه هایی که به استحکام کافی در برابر بارهای استاتیکی را داشته باشد نیزی از جمله اهداف این گرایش می باشد.
آئرودینامیک
گرایش آئرودینامیک به تحلیل جریان های مختلف در اطراف اجسام پرنده می پردازد. گرایش آئرودینامیک از گرایش های پرطرفدار رشته هوافضا می باشد.
مهندسی فضایی
از جدیدترین گرایش های رشته مهندسی هوافضا، گرایش مهندسی فضایی است که مسائلی چون سامانه های فضایی ماننده ماهواره بر ها می پردازد و شباهت زیادی به گرایش مکانیک – پرواز دارد.
سوانح هوایی و صلاحیت های پروازی
در این رشته به طراحی بهینه وسایل پرنده با توجه به معیارها و استانداردهای انتخاب مواد، کنترل کیفیت و … پرداخته می شود. تنها دانشگاه پذیرنده گرایش سوانح هوایی و صلاحیت های پروازی دانشگاه علوم و فنون هوایی (شهید ستاری) با ظرفیت 13 دانشجو مرد می باشد.
وظایف مهندسان هوافضا
از جمله وظایف مهندسان هوافضا در بازار کار رشته مهندسی هوافضا میتوان موارد زیر را نام برد:
- طراحی، تولید و نگهداری وسایل پرنده مثل هواپیماها و هلیکوپتر ها، فضاپیماها، شبیه سازهای پرواز، و ...
- طراحی و توسعه سیستم های ارتباطی هواپیماها
- طراحی و ساخت ابزارهای هوانوردی
- تحقیق، طراحی، و ساخت قسمت های مختلف و قطعات هواپیما مثل بال، بدنه، و ... به طوری که مصرف سوخت هواپیما بهینه شود.
- آزمایش و تست وسایل پرنده در زمین و هوا
- بررسی نتایج آزمایش ها
- نظارت و بررسی فرودگاه ها
- تشخیص نقص و آسیب هواپیماها و فضا پیماها و اصلاح و تعمیر آن ها
- ارائه گزارش درباره کارهای انجام شده به مسئولان مافوق
مهارت های لازم برای ورود به بازار کار رشته مهندسی هوافضا
افراد برای تبدیل شدن به یک مهندس هوافضا در بازار کار رشته مهندسی هوافضا و کسب درآمد زیاد در این رشته باید از یک سری مهارت های مختص این رشته برخوردار باشند. در ادامه به این مهارت ها میپردازیم:
مهارتهای ریاضی عالی
مهندسی با ریاضیات پایه و پیشرفته ارتباط دارد. به همین دلیل است که گاهی از مهندسان به عنوان متفکران بزرگی شناخته می شوند.
این به این دلیل است که ریاضیات از مغز شما می خواهد که کار کند نه اینکه فقط تصور کنید که چیزی باید به شیوه خاصی باشد.
یکی از ویژگیهای خوب ریاضیات این است که می تواند به شما در توسعه توانایی تفکر شما کمک کند.
ریاضیات مغز را به کار می اندازد و به شما کمک می کند تا در ارزیابی مشکلات عمیق تر فکر کنید.
بنابراین به همین دلیل است که شما به برخی از مهارتهای ریاضی خوب نیاز دارید.
وقتی در ریاضیات مهارت دارید ، به این معنی است که می توانید تجزیه و تحلیل خوبی را ترسیم کنید و همچنین راهی برای حل یک مساله مشخص ایجاد کنید.
مهارت های تحلیلی
همانطور که در بالا گفته شد ، مهندسان به عنوان متفکران بزرگی شناخته می شوند زیرا همیشه با تصمیم گیری بر اساس یافته های خود روبرو هستند.
بنابراین ، اگر می خواهید به عنوان مهندس هوافضا کار کنید ، باید بتوانید یک تحلیلگر خوب باشید.
این کاری نیست که به هر نحوی قابل انجام باشد و به مغزی که بتواند فکر کند و ذهنی که بتواند تحلیل کند نیاز دارد.
مهندسی ارتباط زیادی با تجزیه و تحلیل عملی دارد و نه فقط تفکر انتزاعی.این چیزی است که باید در آن بسیار خوب عمل کنید.
بنابراین شما باید مهارت های تحلیلی خود را تقویت کنید تا بتوانید در کار خود به عنوان مهندس هوافضا اثری مثبت در پیشرفت و روند کار بگذارید.
شما باید بتوانید فراتر از سطح فکر کنید و تحلیل کنید.
شما باید آنچه را دیگران نمی بینند ببینید و این همان چیزی است که شما برای موفقیت به آن نیاز دارید.
مهارت حل مسئله
یک مهندس هوافضا باید بتواند برای مسائل و مشکلات مربوط به شرکتی که در آن کار می کند راه حل ارائه دهد.
این امر به این دلیل است که همانطور که فناوری راه حل هایی را روی میز می آورد ، همیشه به طور کامل با یک مشکل جدید روبرو می شود.
به همین دلیل است که اگر در این صنعت یا شرکت مشغول به کار هستید ، باید بتوانید همه چیز را در نظر بگیرید و به تنهایی دانش معقولی را به دست آورید که می تواند برای شرکت شما مفید باشد.
پیش بینی یک مشکل و تلاش برای حل آن حتی در زمانی که هنوز به واقعیت نپیوست ، به شما کمک می کند در صنعت هوافضا از دیگران جلوتر باشید.
تخصص فنی
جنبه فنی شغل شما دلیل اصلی اشتغال شماست.تخصص فنی شما دانشی است که برای کمک به انجام امور در شرکت خود دارید.
قبل از استخدام ، با توجه به گواهینامه (های) شما فرض بر این است که شما قادر به انجام کارها هستید.بنابراین دقیقاً آنچه از شما انتظار می رود توانایی های فنی شما است.شما باید قادر باشید از نظر تئوری و عملی با ابزارها و مواد کار خود آشنا باشید.
به یاد داشته باشید این شغلی است که در آن توانایی فنی کلید اشتغال است.بنابراین ابزارهای شما نباید برای شما عجیب باشد.
ابزارهایی که برای کار در اختیار شما قرار می گیرد این است که بهترین عملکرد خود را همانطور که از شما انتظار می رود ارائه دهید.برخی از نوآوری های جدید می تواند شما را به واقعیت کار با ابزارهای جدید برساند. مطمئن شوید که نحوه استفاده از جدیدترین ابزارها و نحوه کار آنها را یاد گرفته اید.
تفکر خلاق و مبتکرانه
در دنیای مهندسی ، مقصد همیشه ارائه راه حل برای مشکلات موجود و همچنین به وجود آمدن راه حل هایی است که ممکن است در حال حاضر شناخته نشده باشد.به همین دلیل ، خلاقیت شما باید بی چون و چرا و دشوار باشد.
شما به عنوان یک مهندس ، نه فقط مهندس هوا و فضا ،باید خارج از چارچوب فکر کنید و کارها را انجام دهید.شما نباید فقط به آنچه می دانید وابسته باشید. باید یاد بگیرید که آنچه را که قبلاً می دانید بهبود دهید.
شما باید در کار خود خلاق باشید ؛ باید بدانید که تفکر خلاق پایه و اساس پیشرفت در این رشته است.
توجه به جزییات
در مهندسی ، جزئیات اهمیت زیادی دارند بدون توجه به اینکه چقدر بزرگ یا ناچیز به نظر می رسند.
بنابراین برای موفقیت در حرفه مهندسی هوافضا ، باید در ارزیابی کارها و سایر فعالیت های خود به اندازه کافی توجه به جزئیات داشته باشید.
وقتی چیزهایی را در محاسبه و فرضیه های خود می بینید ، آنقدر مشتاق نباشید که هیچ واقعیتی را نادیده بگیرید یا فکر کنید که جزئیات خاصی لازم نیست.این نظارت در بلندمدت می تواند مضر باشد. بنابراین مطمئن شوید که به تمام جزئیات علاقه دارید.فراموش کنید که شغل شما از آن نوع است که می طلبد در هر کاری بالینی باشید.
آگاهی از مسايل ایمنی
در این کار تأکید زیادی بر ایمنی مهندسان و کاربران نهایی محصولات هوایی می شود.
در این صنعت باید موارد زیادی را رعایت کرد ، مانند انفجار ، تخلیه الکتریکی و سایر شرایط خطرناک.بنابراین با توجه به این موارد ، انتظار می رود که شما به اقدامات ایمنی توجه کنید و از قرار گرفتن در معرض موقعیت های خطرناک خودداری کنید.
این امر برای حفظ خود در این شغل مهم است. برای اطمینان از ایمنی خود ، دستورالعمل ها را دنبال کنید.
به یاد داشته باشید که یک اشتباه کوچک می تواند عواقب جدی برای شما و افرادی که در محل کار با شما کار می کنند داشته باشد.
مهارت های ارتباطی
حساسیت این شغل دلیل کافی برای یادگیری ارتباط با دیگران در محل کار یا کارخانه است.
شما باید با مهندسان دیگر در کارخانه در ارتباط باشید و این یکی از اقدامات ایمنی است که شما نیز باید بدانید.هنگامی که برخی از شرایط یا شرایط غیرعادی را در محل کار مشاهده می کنید ، باید با دیگران ارتباط برقرار کنید تا چنین شرایطی در اسرع وقت و بدون تأخیر مدیریت شود.همچنین ، باید از طریق مهارت های ارتباطی خوب ، با مهندسین همکار خود در محل کار رابطه خوب و صمیمی برقرار کنید. شما بدون داشتن این مهارت در محل کار سرعت پیشرفت مناسبی را نخواهید داشت.
مهارت مدیریت پروژه
شغلی که انجام می دهید به عنوان یک مهندس شغلی نیست که فقط توانایی شما را می طلبد. این امر مستلزم مهارت ها و توانایی های افراد دیگر در محل کار است.این به این دلیل است که شغلی که در آن مشغول هستید پروژه ای است که قرار است در یک بازه زمانی مشخص اجرا شود.از آنجا که می دانید این یک پروژه است ، باید با آن طرز فکر کار کنید و مهارت های مدیریت پروژه خود را درگیر کنید.به عنوان یکی از اعضای تیمی که پروژه را اداره می کند ، شما وظیفه خود را برای انجام دارید و این به شما در انجام درست کارها کمک می کند.بنابراین ، اطمینان حاصل کنید که دلیل شکست پروژه شما نیستید.
مدیریت زمان
این یک مهارت اساسی مدیریت پروژه است. کار با زمان یک سیاست قوی در صنعت هوانوردی است.شما باید با زمان کار کنید و صرفه جویی کنید و اطمینان حاصل کنید که زمان را به ویژه هنگام کار در یک پروژه سوء مدیریت نمی کنید.قبل از کار روزانه خود را آماده کنید و مطمئن باشید که خود را در نظم قرار داده اید.هر دقیقه در محل کار شما باید مفید باشد و هدر نرود.
با رعایت موارد یاد شده شما میتوانید نه تنها در زمینه مهندسی هوا و فضا موفق باشید بلکه میتوانید در هر شغلی با این ویژگی ها یک فرد موثر باشید.
بازار کار رشته مهندسی هوافضا در ایران
کسانی که از رشته مهندسی هوافضا فارغ التحصیل میشوند در بازار کار رشته مهندسی هوافضا میتوانند در مشاغل صنعت طراحی و تولید هواپیما، موشک ها و سیستم های دفاعی ماهوارهها و این فضاپیماها مشغول کار شوند. و در جاهایی که از وسایل پرنده استفاده می کنند، با سمت کارشناس تحقیق در عملیات و تعمیر و نگهداری کار کنند. همچنین می توانند در فرودگاه ها در قسمت تعمیر و نگهداری هواپیما و در صنایع دفاع روی طراحی موشک و جنگ افزارها یا بطور کلی تر روی آئرودینامیک خودروها، سازه های خودروسازی و تولید توربین های بخار برای تولید برق کار کنند.
مهندس هوافضا در ایران در شرکت های خصوصی کار سفارشی هم، مثل طراحی اولیه و مشاوره پروژه های دانشگاهی و اختراعی، ساخت پرنده های تصویر بردار اناجم می دهند.
شرکت ها و سازمان های مهمی که مهندسان هوافضا می توانند در آنها مشغول کار شوند:
سازمان صنایع هوایی (ساخت و تعمیرات اساسی انواع پرنده های نظامی و تجاری)
شرکت صنایع هواپیماسازی ایران
شرکت پنها (بزرگترین پشتیبان تعمیرات سنگین ناوگان بالگردهای کشور)
صنایع هوایی قدس (طراحی، ساخت، ارائهی خدمات بعد از فروش پهپادها و پرندههای بدون سرنشین، تولید و تعمیر انواع ملخ، چترهای نجات و چترهای فرود خودکار و غیر خودکار، طراحی و ساخت ایستگاههای کنترل زمینی (G.C.S)، سیستمهای الکترونیک پروازی، تصویربرداری هوایی، هدفیابی، ردگیری و رهیابی اپتیکی، اویونیکی و غیره)
بازار کار رشته مهندسی هوافضا در خارج کشور
دانش آموختگان در اين رشته ميتوانند در عناوين زير در كشور كانادا مشغول به كار شوند:
- مهندس آیرودینامیک
- مهندس هوانوردی
- مهندس هوافضا
- مهندس سازه، هوافضا
- مهندس طراحی هواپیما
- مهندس فشار- هوافضا
- مهندس آزمایش، هوافضا
- مهندس سیستم، هوافضا
درآمد مهندسان هوافضا
فارغ التحصیل رشته مهندسی هوافضا اگر در شرکتهای دولتی یا نظامی مشغول به کار شود حقوق و مزایای پرداخت دولتی و نظامی می باشد اما اگر تخصصش زیاد باشد می تواند حقوق بیشتری بگیرد و به صورت خاص تری با او قرارداد میبندند. طبق آخرین آمار حقوق مهندس هوافضا میانگین بین 11 میلیون تومان تا 45 میلیون تومان است.
مهاجرت از طریق رشته مهندسی هوافضا
افرادی که برای رشته مهندسی هوافضا اپلای می کنند در مقاطع مختلفی می توانند مشغول به تحصیل شوند. به عنوان مثال دیپلم پیشرفته، مدرک کارشناسی، مدرک کارشناسی ارشد و مدرک دکتری، مهمترین این مدارک هستند که در بسیاری از دانشگاه های معتبر جهان ارائه می شوند. برخی از دانشگاه ها، مدرک مهندسی متمرکز بر فضا را ارائه می دهند و نکته قابل توجه در این باره این است که بین فضانوردی و مهندسی هوافضا تفاوت هایی وجود دارد که متقاضیان برای اپلای باید به آن توجه کنند. آن چه در این رشته اهمیت دارد این است که دانشجویان هوافضا اطلاعات زیادی در مورد ریاضیات، فیزیک، علوم کامپیوتر و شیمی باید بدانند چرا که این متخصصان روی هیدرودینامیک، گرانش، ترمودینامیک، قدرت مادی، علم مواد و مانند آن کار خواهند کرد.
طبق بررسی های انجام شده، دانشگاه های زیر بیشترین تقاضا برای اپلای در رشته مهندسی هوافضا را داشته اند:
- موسسه فناوری ماساچوست
- موسسه فناوری جورجیا
- موسسه فناوری کالیفرنیا
- دانشگاه میشیگان ـ آن آربور
- دانشگاه پردو
- دانشگاه استنفورد
- دانشگاه ایلینوی
- دانشگاه تگزاس ـ آستین
- دانشگاه A & M تگزاس
- دانشگاه کلرادو بولدر
- دانشگاه هوانوردی Embry – Riddle
- دانشگاه مریلند ـ کالج پارک