بازار کار رشته علوم و صنایع غذایی

بازار کار رشته مهندسی علوم و صنایع در حال گسترش است چرا که سبک زندگی مردم هر روز در حال تغییر است و افراد تمایل بیشتری به استفاده از مواد غذایی بسته بندی شده دارند. هدف متخصصان این رشته انتخاب بهترین روش برای استفاده از منابع خام گیاهی و حیوانی است، به طوری که بهره وری و کیفیت مطلوبی داشته باشد.

آشنایی با رشته علوم و صنایع غذایی

رشته‌ علوم و صنایع غذایی  به آشنایی با تکنولوژی‌ مراکز و صنایع تولید مواد غذایی از قبیل‌ لبنیات‌، غلات‌، گوشت‌، روغن‌، قند، سبزیجات‌ و میوه جات‌ می پردازد. دانش آموختگان در این رشته درباره‌ صنایع‌ نگهداری‌ مواد غذایی‌، تولید، بسته‌ بندی‌، کنترل‌ کیفی‌ مواد غذایی مطالعه میکنند و یاد می‌ گیرند که‌ چگونه‌ طی‌ فرآیندهای مشخصی از ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﻮاد ﻏﺬایی اطمینان حاصل کرده و عمر محصولات غذایی مختلف را ضمن‌ حفظ‌ کیفیت‌ و ارزش‌ غذایی‌ آن ها‌، طولانی‌ تر کنند.  هدف اصلی این رشته تولید، برداشت و فراوری مواد خام گیاهی و حیوانی و حفظ کیفیت آن‌ ها تا رسیدن به دست مصرف ‌کننده است. این رشته، سرشار از درس‌ های حفظی و محاسباتی است که بیشتر آن ‌ها با زیست و شیمی مرتبط هستند و متشکل از اصطلاحات علمی و اسامی تخصصی  بسیاری میباشد. ورود به این رشته، نیازمند داشتن مهارت کافی در زبان انگلیسی است.

به طور کلی دانشجویان این رشته در طی دوران تحصیل خود با عملیاتی مانند روش های نگه داری، فرآوری و بسته بندی محصول آشنا می شوند.

آینده شغلی رشته علوم و صنایع غذایی

مهمترین فرصت های شغلی دانش آموختگان رشته علوم وصنایع غذایی:

• مسئولیت فنی
• مسئول کنترل بسته بندی و ارائه مشاوره تغذیه ای
• ساخت محصولات جدید
• مدیریت تولید کارخانجات
• مسئولیت آزمایشگاه
• فعالیت های تحقیق و توسعه
• مسئول کنترل کیفیت تولید
• مدیر واحد نگهداری
• تکنسین در کارخانجات مختلف صنایع غذایی
• کارشناس صنایع غذایی
• کارشناس تحقیق و توسعه
• کارشناس طراحی محصول
• بازرس تضمین کیفیت

 دانش آموختگان این رشته می توانند در موسسات و سازمان های گوناگونی که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد مشغول به کار شوند ولی اگر امکان استخدام در این سازمان ها را نداشتند، میتوانند به عنوان کارشناس صنایع غذایی در آزمایشگاه ها، موسسات تحقیقاتی، خط تولید کارخانه جات مواد غذایی و بخش های کنترل کیفیت مشغول به کار شوند یا درنهایت به صورت شخصی اقدام به تاسیس کارگاه های صنایع غذایی و یا کارخانجات تولیدات مواد غذایی و در نتیجه کار آفرینی نمایند.

افراد از کدام رشته های تحصیلی میتوانند وارد بازار کار رشته علوم و صنایع غذایی شوند؟

این رشته جزو زیر شاخه های گروه ریاضی است. بسیاری از دانش آموزان که به رشته های مهندسی گروه ریاضی مانند مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی پزشکی، مهندسی کامپیوتر، مهندسی رباتیک و … علاقه ای ندارند، میتوانند رشته صنایع غذایی را انتخاب کنند. و همچنین مهندسی رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی در زیرگروه 5 از گروه آزمایشی علوم تجربی قرار دارد.

موفقیت در بازار کار رشته علوم و صنایع غذایی

یک از راه های موفقیت‌ دانشجویان‌ در بازار کار رشته‌ علوم و صنایع غذایی در دست‌ یابی‌ به‌ فرآورده‌ های‌ جدید و عرضه‌ آن‌ به‌ بازار و قابلیت‌ توافق‌ و سازش‌ با تقاضای‌ مشتریان‌ است و چنین‌ کاری‌ نیاز به‌ تلاش‌ و کوشش‌ بسیار دارد. از سوی‌ دیگر دانشجویان این‌ رشته‌ باید آمادگی‌ کار در شهرهای‌ کوچک‌ یا حومه‌ شهرهای‌ بزرگ‌ را داشته‌ باشد چون‌ بیشتر کارخانه‌های‌ صنایع‌ غذایی‌ خارج‌ از شهرهای‌ بزرگ‌ یا در شهرهای‌ کوچک‌ مستقر هستند.

زیرشاخه ها و گرایش های رشته علوم و صنایع غذایی

رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی پیش ‌تر به عنوان یکی از گرایش‌ های مجموعه مهندسی کشاورزی شناخته می ‌شد. اما در سال‌ های اخیر به صورت یک رشته مستقل دانشگاهی عرضه می ‌شود. در مقاطع تحصیلی بالاتر این رشته خود به گرایش‌ های متنوع ‌تری تقسیم می ‌شود که در دانشگاه ‌های وابسته به وزارت علوم و دانشگاه ‌های علوم پزشکی دانشجو می ‌پذیرند. گرایش‌های رشته علوم و صنایع غذایی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا عبارتند از:

شیمی مواد غذایی

تمرکز این گرایش بر تحقیقات بنیادی و توسعه ‌ای مرتبط با فرایند های تولید و بسته ‌بندی مواد غذایی است. همان طور که از نام این گرایش پیداست، دروسی که بر پایه شیمی هستند نقش اصلی را در این گرایش دارند و بنابراین افرادی که علاقه و استعداد بیشتری نسبت به یادگیری این دروس دارند، این گرایش به آن ها پیشنهاد میشود. در این رشته به تحقیقات بنیادی در رابطه با شیمی و ساختار مواد غذایی، فرایند های تولید و بسته بندی پرداخته میشود و همچنین فعالیت در آزمایشگاه ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار هست.

زیست فناوری مواد غذایی

دانشجویان این گرایش می‌آموزند که چگونه از تکنیک ‌های زیست فناوری در ایجاد بو و مزه و تغییر بافت مواد غذایی خام استفاده کنند. این گرایش، یکی از شاخه ‌های نوین علوم و صنایع غذایی به شمار می‌رود.

نام دیگر این گرایش، میکروبیولوژی مواد غذایی نیز میباشد. گرایش زیست فناوری مناسب برای افرادی صبور، با حوصله، با دقت و علاقه مند به دروس زیست شناسی و میکروبیولوژی میباشد.

در این گرایش از سلول های زنده به منظور تولید مواد غذایی با بو، مزه، بافت بهتر با قابلیت نگهداری بیشتر استفاده می شود و همچنین کار در آزمایشگاه های صنایع غذایی و تخصصی میکروبیولوژی در این گرایش بسیار حائز اهمیت میباشد.

فناوری مواد غذایی

دانش‌آموختگان این گرایش، در طراحی تجهیزات و ماشین ‌های فراوری مواد غذایی و همچنین در برنامه ‌ریزی و توسعه خطوط تولید و سامانه های صنایع غذایی، مهارت‌ های لازم را کسب می‌کنند.

گرایش فناوری مواد غذایی و یا تکنولوژی مواد غذایی، مختص افرادی است که به بحث های تکنولوژیکی، طراحی تجهیزات و ماشین آلات فراوری مواد غذایی، تحقیق جهت توسعه خطوط تولید علاقه مند هستند، میباشد.

گرایش مهندسی صنایع غذایی

این گرایش اصولا متکی بر معادلات و محاسبات مرتبط میباشد و برای افرادی مناسب است که توانایی بالایی در انجام محاسبات سنگین دارند و از دقت بالایی برخوردارند. یک مهندس صنعت غذا در این گرایش به مدل سازی فرایند های غذایی، طراحی و بهینه سازی خطوط تولید در کارخانجات میپردازد.

چارت درسی و پیش نیاز های رشته علوم و صنایع غذایی

لینک پی دی اف

وظایف مهندسان علوم و صنایع غذایی

متخصصان صنایع غذایی معمولا مسئول فنی کارخانه های تولید مواد غذایی می باشند. در هر کارخانه باید از همان ابتدا که مواد اولیه وارد می شوند تا زمانی که محصولات بسته بندی و آماده عرضه می گردد، کنترل و نظارت کافی توسط مسئول فنی وجود داشته باشد. این فرد در مراحل مختلف از مواد در حال تولید نمونه برداری کرده و آن را در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار می دهد. متخصص صنایع غذایی در مورد اصول و روش های نگهداری، بسته بندی و کنترل کیفی مواد غذایی دانش و تخصص لازم را دارا می باشد.

حوزه کاری متخصص صنایع غذایی که در حوزه مهندسی شیمی گرایش صنایع غذایی تخصص دارد، طراحی هر یک از واحد های فرآیند تولید، طراحی خطوط مختلف آماده سازی، فرآوری و بسته بندی مواد غذائی وهمچنین طراحی کارخانجات تولیدی صنایع غذائی می باشد. او با توجه به خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، میکروبیولوژی، تغذیه ای و بهداشتی مواد غذائی به طراحی یا ایجاد واحد های تولید پرداخته و مشکلات خطوط تولیدی صنایع غذایی را رفع میکند.

مهندسان علوم و صنایع غذایی در زمینه های عملیات تبدیل مواد غذایی، نگهداری محصولات کشاورزی، کنترل کیفیت، کمک به طراحی و بهینه سازی خطوط تولید در کارخانه ها، هدایت و نظارت مسوولیت فنی واحدهای تولید فرآورده های مختلف غذایی فعالیت می کنند. دانشجویانی که قصد دارند وارد این رشته شوند باید به دروس ریاضی و فیزیک و شیمی علاقه زیادی داشته باشند. همچنین افراد برای موفقیت در بازار کار رشته علوم و صنایع غذایی باید از یک سری مهارت ها برخوردار باشند که در ادامه به انها میپردازیم:

• آزمایش سلامت و کیفیت مواد غذایی
• انجام پژوهش‌هایی برای پیدا کردن روش‌های کارآمدتر تولید محصول
• ابداع تکنیک‌هایی برای فرآوری، بسته‌بندی و نگهداری مواد غذایی
• نظارت بر فرآیندها و تجهیزات مورد استفاده در تولید محصول
• توسعه و طراحی تجهیزات جدید برای استفاده در فرآیند تولید
• تحقیق و توسعه‌ی مواد غذایی جدید
• رفع مشکلات مربوط به ماندگاری، بسته‌بندی و توزیع مواد غذایی
• تهیه اطلاعات غذایی صحیح برای برچسب های محصولات
• کارکردن روی مواد تشکیل دهنده جدید برای رسیدن به ترکیب غذایی جدید
• بررسی راه های نگهداری تازه و ایمن مواد غذایی
• اصلاح مواد غذایی مانند تولید محصولات فاقد چربی
• یافتن راه های تولید سریع و ارزان مواد غذایی
• کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی
• بسته بندی و ارائه مشاوره علمی به واحدهای تولیدی
• انجام آزمایشات لازم و تولید نمونه محصولات
• طراحی دستگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی
• همکاری با گروه طراحی توسعه
• کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی
• تایید تمام واردات (با نظر مسئول فنی) و تایید اداره کل نظارت
• کنترل بهداشت محیط کارخانه و کارگران
• کمک در رفع مشکلات خطوط تولیدی صنایع غذایی
• ساخت محصولات جدید، افزایش تولید، و کاهش ضایعات
• تهیه اطلاعات غذایی صحیح برای برچسب های محصولات
• بررسی راه های نگهداری تازه و ایمن مواد غذایی
• یافتن راه های تولید سریع و ارزان مواد غذایی
• آزمایش سلامت و کیفیت مواد غذایی
• کارکردن روی مواد تشکیل دهنده جدید برای رسیدن به ترکیب غذایی جدید
• اصلاح مواد غذایی مانند تولید محصولات فاقد چربی
• انجام آزمایشات لازم و تولید نمونه محصولات
• کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی
• طراحی فرآیند های تولید محصولات غذایی به صورت انبوه
• طراحی دستگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی

مهارت و توانایی لازم برای تحصیل در رشته علوم و صنایع غذایی 

مهندسان علوم و صنایع غذایی باید دارای هوش بالایی باشند و بتوانند نیاز و تقاضای بازار را کشف کنند و مطابق آن محصولات غذایی را طراحی و تولید کنند. خلاقیت مولفه دیگر مهندسان علوم و صنایع غذایی است، آن ها باید بتوانند هم در تولید محصول و هم در بسته بندی آن خلاقیت به خرج دهند تا مشتریان را جذب کنند. همچنین به دلیل وجود دروس ریاضی در رشته علوم و صنایع غذایی بهتر است دانشجویان به دروس ریاضی مسلط باشند. زبان انگلیسی نیز در این رشته مهم است چراکه منابع بسیاری در این دروس به زبان انگلیسی است.

به طور کلی یک مهندس علوم و صنایع غذایی باید ویژگی های زیر را دارا باشد:

•  توانایی تحمل ساعت‌های کاری طولانی در کارخانه‌ها
• اهمیت به نکات ظریف بهداشتی
• علاقمند به کار گروهی 
• توان جسمی مناسب
• دقت به جزئیات
• توانایی انجام محاسبات سنگین، یادگیری انواع نرم افزارها و طرز کار دستگاه‌های پیچیده آزمایشگاهی 
• علاقمند به زیست و شیمی
• مهارت در زبان انگلیسی
• توانایی انجام کار تحقیقاتی
• آشنایی با اصول بهداشتی و رعایت آن‌ها
• توجه به جزئیات
• مهارت‌های ارتباطی گفتاری و نوشتاری عالی
• مهارت در کاری تیمی
• توانایی کار کردن در ساعات و شرایط مختلف
• مهارت‌های ریاضیاتی و مهارت در حل مسئله
• مهارت‌ در سازماندهی و مدیریت زمان

بازار کار رشته علوم و صنایع غذایی در ایران

از جمله موسسات و سازمان ها ی ایرانی که به دانش آموختگان این رشته نیازمندند عبارتند از:

• موسسه پاستور ایران
• سازمان بهزیستی کشور
• سازمان تأمین اجتماعی
• موسسه تحقیقات تغذیه ‌ای و صنایع غذایی کشور
• وزارت جهاد سازندگی
• سازمان امور عشایر ایران
• شرکت سهامی شیر ایران
• شرکت خدمات مهندسی جهاد سازندگی
• شرکت سهامی شیلات ایران
• مرکزتوسعه صادرات ایران
• سازمان گسترش خدمات بازرگانی
• سازمان غله کشور
• سازمان بازرسی و نظارت بر توزیع کالا
• مؤسسه مهندسی و زراعی
• شرکت سهامی کشت و صنعت شهید بهشتی و شهید رجایی

بهترین دانشگاه های ایران برای آموزش در رشته علوم و صنایع غذایی

• دانشگاه تهران
• دانشگاه تبریز
  
• دانشگاه شیراز
• دانشگاه ارومیه
• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه سمنان

بازار کار رشته علوم و صنایع غذایی در خارج از کشور

 متخصصان صنایع غذایی در بخش های مختلفی می توانند در کانادا مشغول به کار شوند. توسعه و پژوهش، کنترل کیفیت، فرآوری گیاهان و کار در شرکت های بازرسی از جمله فرصت های شغلی هستند که با تحصیل رشته صنایع غذایی در کانادا می توان در این بخش ها مشغول به کار شد.

مهاجرت مهندس صنایع غذایی به آلمان به دلایلی مانند شرایط کاری بهتر، درآمد بیشتر و همچنین رفاه و استانداردهای بالاتر زندگی مورد تقاضای خیلی از فارغ‌التحصیلان این رشته است. مهندسان صنایع غذایی که می‌خواهند در آلمان کار کنند، باید از برخی حقایق مهم آگاه باشند. این افراد که به آلمان می‌آیند از شرایط خوبی برخوردارند و به‌عنوان مهاجر مورد استقبال خوبی قرار می‌گیرند و بسیاری موقعیت‌های شغلی مهندس صنایع غذایی در آلمان را پر می‌کنند.

بهترین دانشگاه های خارج کشور برای آموزش در رشته علوم و صنایع غذایی

• دانشگاه دانشگاه جیانگان
  
• دانشگاه ججیانگ
  
• دانشگاه کشاورزی چین
  
• دانشگاه فناوری جنوب چین
  
• دانشگاه کمپیناس
  
• دانشگاه ماجوست امهرست
  
• دانشگاه تورنتو
• دانشگاه بریتیش کلمبیا
• دانشگاه منجستر
• دانشگاه کپنهاگ
• دانشگاه میلان
• دانشگاه سیدنی
• دانشگاه ایالت اوهایو
• دانشگاه مانش
• دانشگاه UCL
• دانشگاه پورتو
• دانشگاه واخنینگن

درآمد مهندسان علوم و صنایع غذایی در ایران

درآمد این حرفه هم مانند دیگر حرفه ها بستگی به خصوصی یا دولتی بودن آن محیط کاری دارد. اگر مکان وابسته به دولت باشد، میزان حقوق مطابق قانون مدیریت کشوری است و اگر خصوصی باشد، به صورت توافقی قرارداد بسته می شود. . تنها با داشتن مدرک این رشته نمیتوان انتظار داشت که در جایی استخدام شوید. باید دانش و مهارت و تجربه کافی در این رشته را داشته باشید و اگر سرمایه مناسب و توانایی و مهارت کافی برای احداث کارخانه را داشته باشید می توانید در این رشته به درآمد بالایی برسید. در کل درآمد این رشته نسبتاً خوب بوده و آینده شغلی خوبی در پیش روی این رشته است با توجه به پیشرفت صنعت غذا و افزایش جمعیت کره زمین و نیاز به غذای بیشتر قرار خواهد داشت. بسته به سطح تحصیلات، سمت شغلی، تایم کاری مهندسان صنایع غذایی حقوقی حدود 2میلیون تومان تا 6 میلیون تومان دریافت می کنند.

شرایط مهاجرتی رشته علوم و صنایع غذایی

بسیاری از علاقه مندان به تحصیل در رشته صنایع غذایی برای تحصیل در خارج از کشور و بهترین دانشگاه های آن اپلای می کنند تا با پیشرفته ترین روش های آموزشی در رشته صنایع غذایی آشنا شوند. این رشته همانند بسیاری دیگر از رشته ها نیازمند به دانستن اطلاعاتی در این خصوص است. دو کشور مناسب مهاجرت از طریق این رشته کشوذ آلمان و کانادا هستند.

برای مهاجرت از طریق این رشته باید دو آزمون آیلتس و تافل را داده باشید و رزومه مناسبی تهیه کرده و به دانشگاه های مد نظر خود مثلا دانشگاه های کانادا یا آلمان ایمیل کنید و درخواست ویزای تحصیلی کنید.

کانادا با برخورداری از زمین های کشاورزی فراوان و حاصلخیز در کنار امکانات و تجهیزات به روز، نیاز جدی به برخورداری از متخصصانی کارآمد در حوزه صنایع غذایی و علوم مرتبط به آن دارد. اهمیت تحصیل رشته صنایع غذایی در کانادا تا آنجایی است که این کشور در شاخص مربوط به امنیت غذا، در جهان رتبه هشتم را دارا است. این شاخص معیارهایی مانند کیفیت و دسترسی به غذا را مورد بررسی قرار می دهد، که بررسی این پارامترها، از وظایف اصلی متخصصان فعال در صنایع غذایی است. بنابراین، این موضوع نشان دهنده این مطلب است که کشور کانادا، به موضوع تأمین غذا حساسیت ویژه ای دارد. به علاوه، این موضوع نقش کلیدی متخصصان صنایع غذایی در کشور کانادا را، در دستیابی به این جایگاه به خوبی نشان می دهد.

مهاجرت مهندس صنایع غذایی به آلمان به دلایلی مانند شرایط کاری بهتر، درآمد بیشتر و همچنین رفاه و استانداردهای بالاتر زندگی مورد تقاضای خیلی از فارغ‌التحصیلان این رشته است. مهندسان صنایع غذایی که می‌خواهند در آلمان کار کنند، باید از برخی حقایق مهم آگاه باشند. این افراد که به آلمان می‌آیند از شرایط خوبی برخوردارند و به‌عنوان مهاجر مورد استقبال خوبی قرار می‌گیرند و بسیاری موقعیت‌های شغلی مهندس صنایع غذایی در آلمان را پر می‌کنند.