کارشناسی ارشد باستان شناسی

باستان شناسی یکی از رشته‌های ثبت نام کنکور کارشناسی ارشد می باشد که هرساله مورد استقبال علاقمندان به این رشته قرار میگیرد. این رشته جذابیت های فوق العاده ای برای مشتاقان و پژوهشگران تاریخ دارد که داوطلبان می‌توانند در انتخاب رشته کارشناسی ارشد این رشته را با کد 1123 انتخاب نمایند. در این متن قصد داریم ابتدا به آشنایی با رشته باستان شناسی و چند مفهوم از آن بپردازیم!

باستان شناسی چیست؟

باستان شناسی مطالعه گذشته باستانی بشر از طریق بقایای به جای مانده از آنها است. باستان شناسان می توانند فسیل های میلیون ساله اجداد اولیه انسان را مطالعه کنند یا می توانند ساختمان‌های قرن بیستم را در کلان شهر های کنونی مطالعه کنند. باستان شناسی بقایای فیزیکی گذشته را برای دستیابی به درک وسیع و جامع فرهنگ بشری تجزیه و تحلیل می کند.

انواع باستان شناسی

باستان شناسی یک رشته مطالعاتی متنوع است. اکثر باستان شناسان به صورت تخصصی بر روی یک منطقه خاص از جهان یا یک موضوع مطالعه خاص تمرکز می کنند. این تمرکز  به باستان شناس اجازه می دهد تا تخصص خود را در مورد یک موضوع خاص توسعه دهد. برخی از باستان شناسان به مطالعه بقایای انسان (زیست باستان شناسی)، حیوانات (باستان شناسی جانوران)، گیاهان باستانی (پالئواتنوبوتانیک)، ابزار سنگی (لیتیک)، و غیره می پردازند. باستان شناسان زیر آب، بقایای فعالیت های انسانی را که در زیر سطح آب یا در سواحل قرار دارند را مطالعه می کنند. در سراسر جهان، روش های باستان شناسی مشابه هستند و یک رشته مطالعاتی مستقل یا بخشی از تحقیقات تاریخی می باشد.

سایت ( محوطه ) های باستان شناسی

محوطه باستانی به مکان هایی اطلاق می شود که در آن بقایای فیزیکی از فعالیت های بشر در گذشته یافت می شود. مکان های باستانی انواع مختلفی دارند. مکان‌های باستان‌شناسی پیش از تاریخ به آن‌هایی گفته می‌شود که سابقه مکتوب ندارند. آنها ممکن است شامل روستاها یا شهرها، معادن سنگ، هنر صخره ای، گورستان های باستانی، اردوگاه ها و بناهای سنگی مگالیتیک باشند. یک سایت می تواند به کوچکی انبوهی از ابزارهای سنگی تراشیده شده باشد که توسط یک شکارچی ماقبل تاریخ باقی مانده است یا می تواند به اندازه سکونتگاه های ماقبل تاریخ در جنوب غربی آمریکا بزرگ و پیچیده باشد و مطالعه آن بسیار زمانبر. مکان‌های باستان‌شناسی تاریخی مکان‌هایی هستند که باستان‌شناسان می‌توانند با نوت برداری از ویژگی ها و اطلاعات آنان به پژوهش های آتی خود کمک کنند. اینها می توانند شامل شهرهای مدرن پرجمعیت، یا مناطق بسیار زیر سطح رودخانه یا دریا باشند. طیف گسترده ای از مکان های باستان شناسی تاریخی شامل کشتی های غرق شده، میدان های جنگ، محله های بردگان، گورستان ها، آسیاب ها و کارخانه ها است.

مصنوعات، نشان ها و Ecofacts

حتی کوچکترین سایت باستان شناسی ممکن است حاوی اطلاعات مهمی باشد. مصنوعات شامل اشیایی هستند که توسط انسان ساخته، پرداخته یا به مصرف رسیده است. باستان شناسان مصنوعات را مطالعه و بررسی می کنند تا در مورد افرادی که آنها را ساخته و پرداخته و از آنان استفاده کرده اند، بیشتر بدانند. مصنوعات غیرقابل حمل بخاطر ویژگی های آنان منابع مهم اطلاعات در سایت های باستان شناسی هستند. نشان ها شامل مواردی مانند لکه‌های خاک است که نشان می‌دهد زمانی گودال‌ها، سازه‌ها یا نرده‌های ذخیره‌سازی کجا بوده‌اند. Ecofact ها درواقع بقایای طبیعی دارای نوعی ارتباط با فعالیت های بشر هستند. بقایای گیاهی و جانوری می تواند به باستان شناسان کمک کند تا الگوهای غذایی و معیشتی را درک کنند.

تفاوت باستان شناس و دیرینه شناس

برای درک بهتر خوب است با یک مثال به توضیح این تفاوت بپردازیم. دانشمندانی که استخوان‌های حیوانات یا فسیل‌های آنان را مطالعه می‌کنند، دیرینه‌شناس هستند. دیرینه شناسی را میتوان مطالعه تاریخ حیات روی زمین بر اساس فسیل های کشف شده دانست. این شامل دایناسورها، سایر حیوانات باستانی، گیاهان و حتی باکتری ها می شود. دانش و هدف دیرینه شناسان با باستان شناسان ارتباط تنگاتنگی دارد. هردو بقایای فیزیکی را هم حفاری و هم مطالعه می کنند. تفاوت اصلی این است که باستان شناسان گذشته انسان را مطالعه می کنند. برخی از باستان شناسان حیوانات یا گیاهان را نیز مطالعه می کنند و به روابطی که مردم با آنها در گذشته داشتند نگاه می کنند.

فسیل دایناسورها به دیرینه شناسان کمک می کند تا تاریخ حیات روی زمین را مطالعه کنند. اما استخوان‌های دایناسور لزوماً برای باستان‌شناسانی که می‌خواهند تاریخ بشر را درک کنند، مفید نیستند ، مگر اینکه استخوان‌ها به نحوی توسط انسان‌ها استفاده شده باشد.

باستان شناسان ، دیرینه شناسان و دیگر دانشمندان مانند زمین شناسان ، زیست شناسان و شیمی دانان معمولا برای دریافت اطلاعات دقیق تر و بهتر از محیط های باستانی با یکدیگر همکاری می کنند. به عنوان مثال، تیم های تحقیقاتی در دره اولدووی در تانزانیا از باستان شناسان ، دیرینه شناسان و غیره تشکیل شده اند. دره اولدووای خانه برخی از اولین فسیل‌ های انسان ‌نماست.

تمامی اطلاعات فوق جهت آشنایی اندک با رشته باستان شناسی بود. امیدواریم به درک بهتر شما از حقیقت این رشته جذاب کمک کند.

آزمون کنکور کارشناسی ارشد باستان شناسی

آزمون کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی هرساله برگزار می‌شود و دانشگاه‌های متعددی در سراسر ایران این رشته را ارائه می دهند. ظرفیت پذیرش دانشگاه ها به صورت سالانه متفاوت است و متقاضیان گرامی باید دفترچه انتخاب رشته ارشد سال آزمون خود را بررسی نمایند تا از آخرین تغییرات به وجود آمده مطلع شوند.

شما می توانید از میان دانشگاه های سراسری روزانه و شبانه (نوبت دوم) ، غیرانتفاعی، آزاد، پیام نور و پردیس خودگردان بهترین گزینه را برای تحصیل خود انتخاب کنید.

کنکور کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی 

عناوین دروس :

1. زبان عمومی و تخصصی ( انگلیسی )
2. ماد و هخامنشی
3. پارت و ساسانی
4. دوره اسلامی
5. ماقبل تاریخ ایران
6. ماقبل تاریخ بین النهرین

دفترچه سوالات ارشد باستان شناسی

داوطلبان علاقه مند به تحصیل در رشته باستان شناسی باید در زمان مقرر به ثبت نام در آزمون کنکور ارشد بپردازند تا بتوانند ادامه تحصیل دهند. برای ثبت نام در آزمون مقطع کارشناسی ارشد این رشته ابتدا باید با گرایش ها و ظرفیت پذیرش دانشگاه های سراسر کشور آشنا بود. این اطلاعات در رسیدن هرچه بهتر شما به هدف مورد نظر کمک شایانی خواهد بود.

گرایش های کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی:

• پیش از تاریخ ایران
• دوران تاریخی ایران
• تمدن و فرهنگ اسلامی ایران و سرزمین های دیگر

توانایی های لازم برای یک باستان شناس

کار در مناطق سخت بر روی کاوش ها می تواند از به شدت طاقت فرسا باشد. به همین دلیل یک باستان شناس باید از آمادگی جسمی کافی و همچنین صبر و آرامش و شوق زیادی برخوردار باشد تا توان انجام مسئولیت های خود را داشته باشد. علاوه بر تمام این موارد ، مهارت های اشاره شده در زیر برای یک باستان شناس از نظر کارفرمایان آنان ارزش بالایی دارد:

• دقت به جزئیات
• توانایی انجام کار گروهی
• مهارت های ارتباطی کتبی بالا
• مهارت های دقیق ضبط و گزارش دهی ، ( مهارت های نوشتاری ، نقاشی و عکاسی )
• ذهن کنجکاو
• مهارت های بالای  IT
• مهارت استخراج و تجزیه و تحلیل داده ها
• مهارت های ارائه
• مدیریت زمان خوب
• گواهینامه رانندگی
• انعطاف پذیری از نظر محیط های کاری

آینده شغلی فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی در ایران

این رشته از نظر واحد های درسی حدودا نزدیک به رشته های تاریخ ، مرمت و احیای بناهای تاریخی ، جغرافیا ، مدیریت جهانگردی ، موزه داری می باشد. هرچند کشور ما دارای پیشینه باستانی و بناهای تاریخی بسیار است اما متاسفانه همچنان آمار گردشگری و بازدید توریست پایینی دارد.  ایران دارای بناها و سایت های تاریخی ناب و حتی هنوز شناخته نشده بسیار زیادی می باشد و امید است که از طرف دولت برنامه های کاربردی و مفیدی برای حفظ و یا معرفی این آثار اجرا شود. در این صورت تعداد فارغ التحصیلان بیکار این رشته کم تر می شود و صنعت گردشگری نیز به طرز چشمگیری رونق می یابد. قاعدتا با ورود گردشگران درآمد ارزی ناشی از آن افزایش میابد که تاثیر زیادی بر اقتصاد کشور نیز خواهد داشت. در صورت داشتن توریست بازار کار رشته‌ی باستان شناسی نیز بهبود میابد.

متقاضیانی که تصمیم به ادامه تحصیل در این رشته را دارند، خوب است بدانند که با مدرک رشته باستان شناسی نسبت به سایر رشته ها مانند حقوق ، روانشناسی ، حسابداری و …، دارای موقعیت های شغلی محدود تری هستند و اگر به فکر شاغل شدن بلافاصله بعد از اتمام تحصیل خود هستند، بهتر است این رشته را انتخاب نکنند.

مشاغل فارغ التحصیلان باستان شناسی

• سازمان میراٍ فرهنگی
• وزارت ارشاد اسلامی
• وزارت آموزش و پروش
• سازمان ایرانگردی و جهانگردی
• سازمان اوقاف
• سازمان نقشه برداری های شهری