مطلب زیر در مورد معرفی رشته دامپزشکی و معرفی بازار کار این رشته و همچنین شرایط ادامه تحصیل و دیگر جوانب انتخاب آن می باشد. این رشته یکی از رشته های پرطرفدار در انتخاب رشته تجربی است و علاقه مندان زیادی دارد.
معرفی رشته دامپزشکی
تاریخچه رشته دامپزشکی:
علم دامپزشكی با گذشت زمان انسان نخستین از حالت شكارچی به كشاورز به وجود آمد. با رواج اهلی كردن حیوانات , دامپزشكی اهمیت بیشتری یافت. دامپزشكان نیز همانند پزشكان از زمانهای بسیار طولانی مورد احترام مردم قرار میگرفتند. در سفرنامه فیثاغورث، در مورد زرتشت (پیامبر ایرانیان كه زمان ظهور آن حدود 600 سال قبل از میلاد مسیح است) و آئین او نكته جالبی وجود دارد و آن نكته این است كه زرتشت از فن دامپزشكی و درمان حیوانات اطلاع داشته است و در كتاب اوستا می توان نكات متعددی درباره پرورش حیوانات و روش درمان بیماریهای دام مشاهده كرد. در این كتاب برای اولین بار به طبقه بندی حیوانات برمی خوریم. دامپزشکی نوین در ایران به سال 1290 هجری شمسی برمی گردد كه دولت ایران تصمیم گرفت تشكیلات ژاندارمری نوینی را پایه گذاری نماید و از دولت سوئد عده ای كارشناس نظامی برای تاسیس ژاندارمری استخدام نمود. به همراه افسران سوئدی دو نفر دكتر دامپزشك نیز بودند این دو نفر افسر دامپزشك به اقدام به تاسیس مدرسه دامپزشكی برای تربیت كادر مورد احتیاج ارتش نمودند.
تواناییهای لازم برای یک دامپزشک: یک دامپزشک باید به زیستشناسی علاقه زیادی داشته باشد، به زبان انگلیسی مسلط باشد و قدرت تجزیه و تحلیل بالایی در مورد حیوانات را داشته باشد. چون بیمار او نمیتواند درد خود را مثل ما انسان ها بیان کند و دامپزشک باید خودش بیماری را تشخیص دهد. بدون شک دانشجوی این رشته باید سلامت جسمانی و روحی خوبی داشته باشد اما قدرت بدنی در همه بخشهای دامپزشکی زیاد مهم نیست.
مهارت و دانش مورد نیازشغل رشته دامپزشکی:
- علاقه زیاد به حیوانات و سلامت آنها شاید از مهمترین ویژگی های یک دامپزشک خوب، علاقه مندی به حیوانات باشد در غیر این صورت نمیتواند پیشرفت شغلی خوبی هم داشته باشد.
- داشتن اطلاعات علمی خوب در مورد حیوانات
- توانایی کار در ساعات طولانی چون بعضی موارد پیش می آید برای معالجه بیماری یک گاوداری یا مرغ داری یا هر مرکز دیگر نگهداری حیوانات مجبور باشد ساعت های طولانی را بدون هیچ استراحتی کار کند.
- داشتن توانایی جسمی، مهارت های عملی و قدرت مشاهده خوب بعضی وقت ها برای معاینه حیوانات بزرگی مثل اسب و ... توانایی جسمی مناسب به دامپزشک کمک می کند.
- توانایی تصمیم گیری چون پزشکان توانایی تصمیم گیری از مهارت های مورد نیاز برای درمان مناسب حیوانات بیمار است.
- داشتن روش دلسوزانه و صبورانه در برخورد با صاحبان حیوانات چون در بسیاری از مواقع صاحبان حیوانات نسبت به حیوان دست آموز خود احساس همدردی زیاد پیدا می کنند و در هنگام معالجه و درمان باید به این نکته توجه زیادی کرد.
تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل رشته دامپزشکی: فارغ التحصیلان رشته دامپزشکی می توانند وارد این شغل شوند. در خیلی از شهرستان ها و روستاها افرادی به صورت تجربی کار معالجه و درمان حیوانات را انجام می دهند ولی برای کسب مجوز تجویز دارو همکاری با سازمان های نظارتی و مسئول بودن دارا بودن مدرک دانشگاهی در رشته دامپزشکی الزامی است.
درسهای رشته دامپزشکی در طول تحصیل :
درس های پایه: فیزیک پزشکی، بیوشیمی، فیزیولوژی، ژنتیک حیوانی، جانورشناسی عمومی، آمار حیاتی.
درس های اصلی: اصول همهگیرشناسی، اصول تغذیه دام، تغذیه اختصاصی دام، تغذیه اختصاصی طیور، آسیبشناسی عمومی، آسیبشناسی اختصاصی، باکتریشناسی عمومی، باکتریشناسی اختصاصی و بیماریهای باکتریایی، کالبدشناسی پایه، کالبدشناسی مقایسهای، انگلشناسی و بیماریهای انگلی. قارچشناسی و بیماریهای قارچی، ویروسشناسی و بیماریهای ویروسی، ایمنشناسی و سرمشناسی، سمشناسی، فارماکولوژی، ماهیشناسی عمومی، جنینشناسی نظری، اصول انتخاب و تلقیح مصنوعی دام، بهداشت و پرورش دام، بهداشت و پرورش طیور، تکثیر و پرورش ماهی، پرورش و بیماریهای زنبور عسل، اصول اصلاحنژاد دام، اصول هوشبری نظری، اصول کالبدگشایی و نمونهبرداری، اصول معاینه دام.
درس های تخصصی: بیماریهای اندامهای حرکتی، بیماریهای متابولیک دام ، بیماریهای درونی دامهای بزرگ ، بیماریهای درونی دامهای کوچک ، بیماریهای تولیدمثل دام، بیماریهای طیور، بیماریهای ماهی، بیماریهای مشترک انسان و دام، رادیولوژی دامپزشکی، جراحی عمومی دامهای بزرگ، جراحی عمومی دامهای کوچک، مسمومیتهای دام، مامایی دامپزشکی، کلینیکال پاتولوژی، بهداشت و صنایع شیر، کنترل کیفی و بهداشتی مواد غذایی، صنایع مواد غذایی با منشاء دامی نظری، زبان تخصصی.
وظایف دامپزشک:
- دامپزشک حیوان رامعاینه میکند و بیماریش را تشخیص میدهد و بیماریهای حیوانات را مانند بیماریهای عفونی، حرکتی و تغذیهای و... را درمان میکند.
- دردی که حیوان از دچار شدن به بیماری دارد معالجه میکند.
- زخمها را شستشو داده و درمان میکند.
- شکستگیها را درمان کرده و در صورت نیاز با استفاده ازتکنیکهای جراحی حیوان را جراحی میکند.
- به صاحب حیوان درمورد تغذیه ونگهداری مشاوره میدهد.
- به صاحب حیوان روشهای پیشگیری از بیماریهای مشترک با انسان را مانند هاری، بروسلوز، و... را میآموزد.
- برای تشخیص بیماریها نمونه گرفته و به آزمایشگاه دامپزشکی ارسال و نتایج را بررسی میکند.
- آزمایشهای مانند نوار قلب (ECG) ، ادار و مدفوع، سونو گرافی و... را انجام میدهد.
- کمک به بهبود زندگی انسان و دام میکند.
- انجام معاینات منظم برای بررسی سلامت حیوانات، آزمایش و واکسیناسیون آنها برای مقابله با بیماری ها را انجام می دهد.
- برای حیوانات بیمار دارو تجویز می کند.
- بررسی محل زندگی حیوانات و مشاوره دادن در خصوص راه های جلوگیری از گسترش بیماری
- مدیریت و نظارت بر پرستاران و پرسنل مراقب حیوانات را بر عهده دارد.
- پیشگیری از بروز و شیوع بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان می کند.
آزمون دکتری تخصصی وزارت بهداشت
بازار کار رشته دامپزشکی :
استخدام افرادی که در رشته دامپزشکی تحصیل کرده اند مراکز درمانی مختلفی انجام می شود؛ فارغ التحصیلات رشته دامپزشکی به عنوان دامپزشک می توانند در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانهای وابسته به دستگاههای دولتی، انستیتو پاستور، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات و ترویج کشاورزی، موسسه سرم و واکسن سازی رازی و یا سازمان دامپزشکی استخدام شوند.
استخدام در بخش خصوصی
البته استخدام شدن در بخش های خصوصی بهتر است چون مراجعه کننده بیشتری دارد.کسانی که در این رشته تحصیل میکنند و میتوانند مسئول بررسی بهداشت و رعایت استانداردها در باغ وحش ها، مغازه های فروش حیوانات خانگی، اصطبل ها، بازارهای فروش حیوانات و… مشغول به کار شوند. برخی از آنها که در حوزه سلامت عمومی فعالیت دارند مسئول پیشگیری و کنترل بیماری های دام هستند. برخی دیگر که در صنعت هستند، مسئول آزمایش و نظارت بر تولید دارو، محصولات شیمیایی و بیولوژیکی مربوط به حیوانات هستند. همچنین یک دامپزشک می تواند با موافقت مراجع دولتی نسبت به تأسیس مطب، داروخانه دامپزشکی، آزمایشگاه دامپزشکی و یا مرکز واکسیناسیون دام و طیور اقدام کند.