بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی با توجه به پیشرفت سریع جوامع انسانی و افزایش میزان انتشارات در زمینه های مختلف دانش بشری، ایجاد و گسترش کتابخانه ها، اطلاعات و منابع مکتوب رشد زیادی داشته است. کتابخانه های عمومی در سراسر کشور و کتابخانه های مدارس که تعداد آنها روزانه رو به افزایش است، آینده شغلی خوبی را در بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی رقم میزند.

آشنایی با رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

علم و تکنولوژی هرروز و پیوسته در حال به روز رسانی و پیشرفت می باشند که این پیشرفت های سریع و افزایش میزان انتشارات مکتوب و غیر مکتوب فرآیند دسترسی به اطلاعات را دشوار و پیچیده کرده است. با توجه به رشد روزافزون انتشارات جهت ذخیره و بازیابی اطلاعات برای دسترسی سریع تر و راحت تر برای کاربران در سطوح گوناگون جامعه برخوردی علمی، فنی و مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است در نتیجه هر جامعه ای به افرادی تحصیل کرده و متخصص در این حوزه نیازمند هستند. متخصصان این حوزه، فارغ التحصیلان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی هستند.

این متخصصان با مطالعه ماهیت اطلاعات و دانش و تدوین مکانیزم هایی برای گردآوری، سازماندهی، اشاعه و مدیریت آن زمینه را برای پویایی جریان دانش در جامعه (اعم از سازمان ها و کل جامعه) فراهم می سازند. از این رو رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به عنوان رشته ای که ماهیت و کاربردهای اطلاعات را مطالعه می کند یکی از مهم ترین رشته های دانشگاهی به حساب می آید.

علم اطلاعات و دانش شناسی نامی است که به جای کتابداری پیشنهاد شده و این رشته را تغییر داده است. داوطلبان کنکور سراسری شاید کمتر به این رشته توجه کنند چراکه گمان دارند علم خاصی به آنها یاد داده نمی‌شود اما اگر بدانند در سرفصل ‌های جدید قرار است به آنها مباحثی همچون برنامه ‌نویسی کامپیوتر آموزش داده شود و برای ورود به صنایع آماده شوند، شاید در عقیده خود تجدیدنظر کنند. لذا افراد برای ورود به بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی، با توجه به یادگیری سرفصل های مختلف مانند برنامه نویسی، روانشناسی و... میتوانند شغل های مناسب و متنوعی پیدا کنند.

رشته علم اطلاعات و دانش شناسی برای داوطلبان کنکور جذابیت چندانی ندارد و شاید جزء آخرین انتخابات داوطلبان کنکور است. این تصور تا حدی ناشی از نام رشته است. درحالی‌ که پشت این نام مهارت ‌های متعددی برای دانشجویان این رشته تعریف شده است. ناشناخته بودن این رشته تا حدودی از مزایای این رشته هم محسوب می‌شود تا جایی که سرریز دانشجویان در این رشته دیده نمی‌شود و از خطر اشباع در امان مانده است.

بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

اگر شما انسان منظمی بوده و کار با افراد را دوست دارید و همچنین برای دانش و اطلاعات ارزش قائل هستید، کتابداری مناسب شماست. کتابدار هر روز در کتابخانه خدمات مختلفی ارائه می کند.کتابدار در کتابخانه های عمومی و یا کتابخانه سازمانها مانند دانشگاه ها، مدارس و بیمارستانها کار می کند. در شغل کتابداری باید در ارائه خدمات به مشتریان بسیار با دقت عمل کرده و نیز برای تحقیق کردن و کسب برخی از اطلاعات بتوانید به خوبی از کامپیوتر استفاده کنید.

همچنین باید مهارت های نوشتاری خوبی داشته باشید. شما می توانید برای ورود به شغل کتابداری تحصیلات دانشگاهی داشته که در حال حاضر در مقطع دکتری دانشجو می پذیرد و یا به عنوان دستیار کار خود را آغاز کرده و در طول کار آموزش های لازم را کسب نمایید.

با توجه به پیشرفت سریع جوامع انسانی و افزایش میزان انتشارات در زمینه های مختلف دانش بشری، ایجاد و گسترش کتابخانه ها امری الزامی است. از این رو کتابداری یکی از رشته هایی است که چشم انداز فرصت های شغلی آن بسیار روشن است. کتابخانه های عمومی در سراسر کشور و کتابخانه های مدارس مقاطع مختلف هنوز چشم به راه کتابدارانی است که دوره های دانشگاهی را طی کرده باشند.

افراد از کدام رشته های تحصیلی میتوانند وارد بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی شوند؟

علم اطلاعات و دانش شناسی یکی از رشته هایی است که در زیر مجموعه کنکور انسانی قرار دارد و داوطلبان می توانند در فرایند انتخاب رشته این رشته را در دانشگاه های سراسری، آزاد و پردیس های بین الملل انتخاب نمایند.

رتبه قبولی علم اطلاعات و دانش شناسی

رشته علم اطلاعات و دانش شناسی مناسب چه کسانی است؟

این رشته برای افرادی مناسب است که ذهن خلاقی دارند و دوست دارند متفاوت بیندیشند. همچنین کسانی که از محیط‌ های شلوغ کاری پرهیز دارند و برای کار به دنبال کنج خلوتی هستند، می‌توانند در این رشته تحصیل کنند. از آنجا که برای طراحی سامانه‌های اطلاعاتی کاربردی و مفید نیاز به ارتباط با کاربر است، این رشته برای کسانی‌ که خواستار برقراری ارتباط اجتماعی و حتی دارای روحیه کمک به دیگران هستند، مفید خواهد بود. متخصصان این حوزه به دنبال بالابردن سطح آگاهی افراد به آسان ‌ترین حالت ممکن هستند، از این رو این حوزه برای کسانی که به دنبال کشف بهترین و آسان ‌ترین راه‌ها برای امور مختلف هستند، جذاب به نظر می‌رسد.

گرایش‌های رشته علم اطلاعات و دانش شناسی برای ادامه تحصیل چه هستند؟

رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در سطح کارشناسی ارشد و دکترا گرایش‌های متعددی دارد که ادامه به آن میپردازیم:

• گرایش مدیریت اطلاعات: تعلیم و تربیت متخصصان مدیریت اطلاعات به منظور مدیریت دانش سازمانی و اطلاعات مراکز پژوهشی
• گرایش مدیریت کتابخانه‌های دانشگاهی: تربیت متخصصان و مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی
• گرایش مدیریت کتابخانه‌های عمومی: تربیت متخصصان و مدیران کتابخانه‌های عمومی
• گرایش مدیریت کتابخانه‌های دیجیتال: تربیت متخصصان و مدیران کتابخانه‌های دیجیتالی
• گرایش علم‌سنجی: تربیت متخصصان علم‌سنجی به منظور اعتلا و پیشرفت رشد علمی در کشور و در سطح بین‌المللی
• گرایش مطالعات آرشیوی: تربیت متخصصان آرشیو به منظور حفظ میراث فرهنگی کشور و اشاعه آن‌ها
• مدیریت اطلاعات و دانش (مقطع دکتری)
• بازیابی اطلاعات و دانش (مقطع دکتری)

دفترچه سوالات کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی

مهم ‌ترین دروس دانشگاهی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی چه دروسی هستند؟

در ادامه به مهم ‌ترین دروس دانشگاهی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی پرداختیم:

• مجموعه‌سازی
• روش تحقیق و گزارش‌نویسی
• سازماندهی منابع اطلاعاتی
• مبانی اطلاعات و ارتباطات
• کاربرد اینترنت در کتابخانه‌ها
• برنامه نویسی کاربردی
• مرجع شناسی عمومی
• مرجع شناسی تخصصی
• زبان تخصصی
• واژه‌پردازی
• آشنایی با نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای
• آشنایی با مدیریت دانش
• آشنایی با علم‌سنجی
• مقدمات پردازش زبان طبیعی
• مبانی و روش‌های آموزش سواد اطلاعاتی
• مبانی کامپیوتر و برنامه‌نویسی
• آشنایی با بانک‌های اطلاعاتی
• طراحی کتابخانه دیجیتال
• آئین نگارش و ویراستاری علمی
• تاریخ علم
• مقدمه‌ای بر روابط عمومی

وظایف دانش آموختگان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

• آموزش استفاده از منابع موجود در کتابخانه و نحوه جستجو در بانک های اطلاعاتی به مراجعین
• ارائه سرویس مناسب بخ مراجعین در چارچوب آیین نامه داخلی کتابخانه
• مطالعه و بررسی احتیاجات مراجعین و انجام فعالیت های مربوط به سفارش و دریافت کتاب
• سازماندهی کتب بر اساس نظام های طبقه بندی، کاتالوگ نویسی و ثبت مجلات در کاردکس
• فعالیت لازم در جهت آگاه کردن مراجعین از منابع موجود در کتابخانه و چگونگی استفاده از منابع مختلف
• همکاری لازم در کلیه طرح های ستادی مرتبط با امور کتابداری و اطلاع رسانی
• شرکت در کلیه جلسات و برنامه های آموزشی
• ثبت اطلاعات کتاب های جدید در دفاتر و رایانه
• انجام سایر امور محوله طبق دستور مقام مافوق
• انجام امور مربوط به خرید کتاب از نمایشگاه های کتاب از قبیل تهیه لیست خرید و تهیه کارت خرید، صورتجلسه کتاب و …

مهارت های لازم برای ورود به بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

برای ورود به بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و ورود به شغل های متنوعی که در بازار کار این رشته وجود دارد، افراد باید یک سری از حرفه ها مهارت های مختص این رشته را فرا بگیرند. در ادامه به مهارت های لازم برای ورود به بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی میپردازیم:

• توانایی پذیرفتن تغییرات
• یادگیری رسانه‌ های آنلاین
• توانایی یادگیری آسان فناوری‌ های جدید
• توانایی عیب ‌یابی فناوری ‌های جدید
• اشتیاق برای یادگیری بیشتر
• مهارت مدیریت پروژه
• توانایی سوال کردن و ارزیابی خدمات کتابخانه
• تبدیل خدمات کتابخانه ‌های سنتی به رسانه‌ های آنلاین
• انتقاد از فناوری و توانایی مقایسه آن‌ ها به هم
• مهارت های خدمت به مشتری و طرز برخورد با ارباب رجوع
• مهارت های سازمانی جهت برقراری ارتباط مناسب با مدیران و سایر کارکنان کتابخانه
• مهارتهای ارتباطی گفتاری و نوشتاری در حد خوب
• مهارت کاربرد کامپیوتر به خصوص در مورد استفاده از پایگاه های داده و اینترنت
• داشتن اطلاعات عمومی خوب 

بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران

ماهیت بین ‌رشته ‌ای که علم اطلاعات و دانش شناسی در سال ‌های اخیر با سایر رشته ‌ها پیدا کرده است به راحتی این بستر را برای فارغ‌ التحصیلان و علاقه ‌مندان رشته فراهم آورده تا تنها موقعیت شغلی خود را محدود به کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌ رسانی نکنند. زیرا بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی تنها منحصر به کتابخانه ‌ها و مراکز اطلاع ‌رسانی نیست. بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی، برای فارغ التحصیلان این رشته که سر فصل های متفاوتی را در دانشگاه اموختند، فرصت های شغلی زیادی را فراهم کرده است.

همچنین، کتابخانه‌ها و مراکز آرشیو و اسناد، و نهاد هایی که در زمره اسناد و میراث مکتوب و اشاعه‌ فرهنگ و تاریخ فعالیت می‌کنند فضایی مناسب برای کتابداران و متخصصان اطلاعات علاقه‌ مند به کتاب، تاریخ، فرهنگ و ادبیات فراهم می‌آورد.

سایر زمینه ‌های کاری در  بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی مانند تولید محتوای علمی با استاندارد سواد اطلاعاتی (به ویژه در عصر رسانه‌ها و فرارسانه ‌های اجتماعی و شبکه ‌های علمی و اجتماعی)، طراحی و توسعه بانک ‌ها و پایگاه ‌های اطلاعاتی و فعالیت‌های ترویج کتاب‌ خوانی و حوزه‌های یادگیری کودکان و نوجوانان نیز برای علاقه‌ مندان این زمینه پیشنهاد می‌شود.

فارغ ‌التحصیلان این حوزه تخصص لازم برای آموزش سواد اطلاعاتی به افراد را به صورت قابل قبولی فرا می‌گیرند لذا از متخصصان این حوزه می‌توان در حیطه آموزش‌های مختلف سواد اطلاعاتی و تولید محتوای الکترونیک بهره برد. همچنین دانش‌آموختگان این حوزه، می‌توانند به عنوان مدیران دانش در سازمان‌ها به خوبی عمل کنند و تجربیات و دانش اعضای سازمان را به خوبی ثبت، دسته ‌بندی و حفظ کنند تا به هنگام بازنشستگی و یا خروج نیروهای سازمان، اطلاعات ارزشمند آن‌ها از سازمان خارج نشود و از دست نرود.

بازار کار رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در خارج کشور

مدرک کارشناسی رشته کتابداری، مشاغل بسیاری را خارج از کتابخانه برای شما فراهم می کند. این دوره ها برای دانشجویانی ایده آل است که به آموزش، پژوهش و استفاده از رسانه و تکنولوژی علاقه مند هستند. با مدرک کارشناسی رشته کتابداری می توانید در کتابخانه ها مشغول به کار شوید، به عنوان دستیار پژوهشی، به محققان کمک کنید از منابع چاپی یا دیجیتال استفاده کنند و یا برای کتابخانه ها و سایر موسسات تحقیقاتی وب مستر (webmaster) طراحی کنید.

موسسه ی آماری BLS پیش بینی کرد که تا سال 2026، مشاغل مرتبط با علوم کتابداری 13% افزایش پیدا می کند. فارغ التحصیل های رشته ی کتابداری می توانند در مشاغل مرتبط با موسسات زیر مشغول به کار شوند:

•  مراکز بایگانی و آرشیو
• موزه ها
• شرکت های تجاری، حقیقی و حقوقی
• موسسات دولتی و غیردولتی
• موسسات بهداشتی، درمانی، دارویی و دانش بنیان
• کتابخانه ها
• شرکت های نرم افزاری

در آمد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

میزان دریافتی این فارغ التحصیلان با توجه به محیطی که درآن مشغول هستند، متفاوت است. همچنین برخی به صورت تمام وقت هستند و برخی دیگر پاره وقت. به طور کلی میانگین حقوق ماهانه این رشته در ایران را می توان 5 میلیون تومان در نظر گرفت.

مهاجرت از طریق رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

امکان ادامه‌‌ تحصیل در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در کشورهای اروپایی، آمریکا، کانادا و استرالیا و همچنین در برخی از کشورهای آسیای شرقی و خاورمیانه وجود دارد. بسیاری از دانشگاه‌‌های دارای رتبه علمی بالا در جهان، مانند دانشگاه تگزاس در آستین آمریکا و دانشگاه تورنتو در کانادا نمونه‌‌هایی از مراکز علمی معتبر برای ادامه تحصیل در خارج از کشور هستند.

همچنین، علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی در دانشگاه‌‌های خارج از کشور به صورت بین‌‌رشته‌‌ای در دپارتمان‌‌ها و گروه‌‌های متنوعی قرار گرفته است. گروه ارتباطات و رسانه، روزنامه‌‌نگاری و جامعه شناسی، گروه آموزش و علوم انسانی، فناوری اطلاعات، مدیریت و رسانه و نیز واحد جداگانه‌‌ای مانند علوم کتابخانه و اطلاع‌‌رسانی نمونه‌‌هایی از گروه‌‌ها و دانشکده‌‌هایی هستند که رشته‌‌ علم اطلاعات در کنار سایر برنامه‌‌های موجود در این واحدها به علاقه‌‌مندان ارائه می‌‌شود.

توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان‌ خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید.